Rajiv Gandhi

Roedd Rajiv Ratna Gandhi (20 Awst 1944 – 21 Mai 1991) yn wleidydd o India a fu'n brif weinidog ei wlad o 1984 hyd ei farwolaeth yn 1991.

Rajiv Gandhi
Ganwyd	20 Awst 1944  Mumbai
Bu farw	21 Mai 1991  o ffrwydrad  Sriperumbudur
Dinasyddiaeth	India, y Raj Prydeinig, Dominion of India
Alma mater	Coleg y Drindod, Caergrawnt Coleg Imperial Llundain The Doon School Prifysgol Caergrawnt Welham Boys' School
Galwedigaeth	gwleidydd, amateur radio operator
Swydd	Minister of External Affairs, Prif Weinidog India, member of the Lok Sabha, Arweinydd yr Wrthblaid, President of the Indian National Congress, Member of the 9th Lok Sabha, Member of the 7th Lok Sabha, Member of the 8th Lok Sabha, Minister of External Affairs
Plaid Wleidyddol	Cyngres Genedlaethol India
Tad	Feroze Gandhi
Mam	Indira Gandhi
Priod	Sonia Gandhi
Plant	Rahul Gandhi, Priyanka Vadra
Perthnasau	Nehru–Gandhi family
Llinach	Nehru–Gandhi family
Gwobr/au	Order of Augusto César Sandino, Gwobr Indira Gandhi, Bharat Ratna
llofnod

Bywyd cynnar

Roedd Rajiv Gandhi yn fab hynaf Indira Gandhi (1917 - 1984), hithau'n brif weinidog India, ac yn ŵyr i Jawaharlal Nehru, prif weinidog cyntaf y wlad yn 1947. Cafodd ei addysg mewn ysgol breifat yn Dehra Dun ym mryniau'r Himalaya ac ym Mhrifysgol Caergrawnt, lle methodd gael gradd mewn peirianaeth.

Gyrfa wleidyddol

Yn 1968 priododd yr Eidalwraig Sonia Maino. Doedd ganddo ddim llawer o ddiddordeb mewn gwleidyddiaeth a chymerodd swydd fel peilot sifil i Indian Airlines. Ond yn sgîl marwolaeth ei frawd Sanjiv mewn damwain awyren bu rhaid iddo lenwi ei le fel darpar arweinydd Congress.

Enillodd sedd yn senedd India trwy gipio sedd seneddol ei frawd yn Amethi yn 1981 a chafodd ei apwyntio'n ysgrifennydd cyffredinol Congress yn 1983.

Yn sgîl llofruddiaeth ei fam yn 1984 fe'i penodwyd yn brif weinidog India. Llwyddodd i sicrhau mwyafrif ysgubol i Congress yn yr etholiad cyffredinol y flwyddyn ar ôl hynny ac am gyfnod cafwyd cyfnod llewyrchus. Ond roedd wedi addo glanhau ei blaid o lwgrwobrwyaeth a chafodd anawsterau mawr y tu mewn ac y tu allan i'w blaid wrth geisio gwneud hynny. Y canlyniad fu i Congress golli'r etholiad yn Nhachwedd 1989.

Cafodd Rajiv ei lofruddio gan derfysgwraig yn perthyn i grŵp Teigrod Rhyddhau Tamil Eelam ar 21 Mai, 1991, tra'n canfasio ar ran Congress yn ne India. Mae ei wraig Sonia yn arwain y blaid heddiw.