Richard Roberts (peiriannydd)

Peiriannydd a dyfeisiwr o Gymru oedd Richard Roberts (22 Ebrill 1789 – 11 Mawrth 1864) a anwyd yn Llanymynech, Trefaldwyn (Powys heddiw). Datblygodd ddulliau o otomeiddio peiriannau nyddu a gwehyddu a oedd ymysg y cyntaf o systemau masgynhyrchu.

Richard Roberts
Ganwyd	22 Ebrill 1789  Llanymynech
Bu farw	11 Mawrth 1864  Adelphi
Dinasyddiaeth	Cymru
Galwedigaeth	peiriannydd, dyfeisiwr

Y dyddiau cynnar

Ganwyd Richard yn Llanymynech, ar y ffin rhwng Cymru a Lloegr, yn fab i grudd o'r enw William Roberts a oedd hefyd yn gyfrifol am dollborth Newbridge. Offeiriad lleol a'i addysgodd a chafodd waith ar un o gychod Camlas Ellsmere. Aeth yn ei flaen i weithio mewn chwarel galch lle cafodd ei hyfforddi gan Robert Bough, syrfewr a oedd yn gweithio i Thomas Telford i gynllunio a dylunio.

Llwyddiannau

Cynllun 1835 o'i brif ddyfais: "y mul troellog"

Ei ddyfais bwysicaf, a gofrestrodd yn 1825, oedd y The self-acting (automatic)spinning mule.

Disgrifiwyd ef fel y peiriannydd pwysicaf o wledydd Prydain yn y 19g. Yn ôl ei fywgraffydd Richard Leslie Hills, ei brif gyfraniad oedd cyflwyno peiriannau manwl iawn; heb y rhain ni fyddai'n boisib i systemau otomatig a masgynhyrchu fod wedi digwydd a byddai'r hyn a elwir heddiw yn production engineering ddim yn bodoli. Roedd, felly, allweddol i'r Chwyldro Diwydiannol ond oherwydd ei fethiant fel dyn busnes bu farw'n dlawd ym mreichiau ei ferch ac fe'i claddwyd ym mynwent Kensall Green yn Llundain yn 75 oed.