Tŵr Tatlin
Tŵr Tatlin, neu'r prosiect ar gyfer y Cofeb i'r Drydedd Rhyngwladol (1919–20),[1] oedd yn gynllun i godi tŵr anferth gan yr arlunydd a phensaer Rwsaidd Vladimir Tatlin, na chafodd erioed ei adeiladu [2]. Bwriad Tatlin oedd i godi’r tŵr ym Mhetrograd (St. Petersburg yn awr) yn dilyn y Chwyldro Bolsieficaidd yn 1917, fel pencadlys i'r mudiad comiwnyddol y Comintern (y Drydedd Rhyngwladol).
Cynlluniau golygu
Yn dilyn chwyldro Rwsia cynigiodd Vladimir Tatlin gynlluniau i adeiladu tŵr steil lluniadaeth (constructivist) i'w adeiladu o ddefnyddiau diwydiannol: haearn, gwydr a dur. Yn ei ddefnyddiau, siâp a'i ddefnydd, roedd i fod yn symbol blaenllaw o fodernedd ac yn llawer uwch na Thŵr Eiffel ym Paris. Prif ffurf y tŵr oedd dwbl droell oedd i godi hyd at 400 medr o uchder [3] oedd i gludo'r ymwelwyr gyda chymorth amryw o ddyfeisiadau mecanyddol. Y prif fframwaith oedd i gynnwys pedwar strwythur geometreg grog. Y bwriad oedd i'r strwythurau hyn troi ar wahanol raddfeydd o gyflymdra.
- Wrth droed y tŵr oedd ciwb, i fod yn lleoliad darlithoedd, cynadleddau a chyfarfodydd deddfwriaethol, ac i droi’n gylch cyfan mewn blwyddyn gron.
- Uwchben y ciwb oedd pyramid llai, i fod yn gartref i weithgaredd llywodraethol ac i droi yn gylch cyfan mewn mis.
- Uwchben eto oedd silindr llai eto, i fod y ganolfan wybodaeth yn darlledu newyddion a maniffestos trwy delegraff, radio ac uchelseinydd, ac oedd i droi unwaith y diwrnod.
- Ar ben y tŵr, oedd hemisffer (siap hanner pêl) llai beth eto, i fod ar gyfer offer radio.
- Roedd hefyd cynlluniau i osod sgrin enfawr awyr agored ar y silindr ar gyfer porsictio delweddau, roedd hefyd bwriad brosiectio delweddau ar draws y cymylau o ben y tŵr.[4]
Asesiadau golygu
Hyd yn oed petai'r cyflenwad enfawr o ddur wedi bod ar gael yn Rwsia ar y pryd (roedd y wlad yn dioddef argyfwng economaidd, prinder adnoddau sylfaenol a helyntion gwleidyddol), mae amheuaeth ddifrifol a oedd yr adeilad yn ymarferol o gwbl.[4]
Roedd y tŵr i fod i gynrychioli gobeithion y wlad [3] ac i herio'r Tŵr Eiffel i fod yn brif symbol y byd modern.[5] Galwodd yr ysgrifennwr Sofietaidd Viktor Shklovsky yr adeilad yn "gynnyrch dur, gwydr a chwyldro " [3]
Modelau golygu
Mae modelau Tŵr Tatlin yn yr Amgueddfa Gelf Fodern yn Stockholm, Sweden, yn Oriel Tretyakov, Moscow, ac yn y Musée National d'Art Moderne yn y Centre Georges Pompidou, Paris. Cafodd model 1:42 ei adeiladu yn yr Academi Frenhinol y Celfyddydau yn Llundain, Tachwedd 2011.
Ffynonellau golygu
- Art and Literature under the Bolsheviks: Volume One – The Crisis of Renewal Brandon Taylor, Pluto Press, London 1991
- Tatlin, edited by L.A. Zhadova, Thames and Hudson, London 1988
- Concepts of Modern Art, edited by Nikos Stangos, Thames and Hudson, London 1981
- Vladimir Tatlin and the Russian avant-garde, John Milner, Yale University Press, New Haven 1983
- Nikolai Punin. The Monument to the Third International Archifwyd 2015-11-20 yn y Peiriant Wayback., 1920
Cyfeiriadau golygu
- ↑ Honour, H. and Fleming, J. (2009) A World History of Art. 7th edn. London: Laurence King Publishing, p. 819. ISBN 9781856695848
- ↑ Janson, H.W. (1995) History of Art. 5th edn. Revised and expanded by Anthony F. Janson. London: Thames & Hudson, p. 820. ISBN 0500237018
- ↑ 3.0 3.1 3.2 Ching, Francis D.K., et al. (2011). Global History of Architecture. 2nd edition. Hoboken, NJ: John Wiley & Sons, Inc., p. 716.
- ↑ 4.0 4.1 Grey, Camilla (1986). The Russian Experiment in Art. London: Thames & Hudson.
- ↑ Hughes, L. (2010). "Art—Russia" in W. H. McNeill, J. H. Bentley, D. Christian, R. C. Croizier, J. R. McNeill, H. Roupp, & J. P. Zinsser (Eds.), Berkshire Encyclopedia of World History (2nd ed., Vol. 1, pp. 259–267). Great Barrington, MA: Berkshire Publishing, p. 266.
Dolenni allanol golygu
- Tatlin's Tower and the World Archifwyd 2010-12-31 yn y Peiriant Wayback. — Gwefan grŵp o alunwyr ar brosiect Tŵr Tatlin ar raddfa llawn.
- Tatlin's Tower – The Monument to the Third International Moscow Location Archifwyd 2012-02-17 yn y Peiriant Wayback. – model 3D o Dŵr Tatlin
- Fideos
- Architecture and the Russian Avant-garde (Pt 2 Tatlins Tower) ar YouTube – gan ddefnyddio graffics cyfrifiadurol, hen luniau a ffilm a lleoliadau ym Moscow, mae'r ffilm yn dangos cyfraniad Tatlin i bensaernïaeth y byd a sut oedd y Tŵr i fod edrych ym Moscow os oedd wedi ei adeiladu; gan Michael Craig; 3:37.
- Tŵr Tatlin ffilm fer ar YouTube – ffilm gan Lutz Becker; 3:40.
- Tatlin Tower Hometree in Parliament Square – Fideo o animeiddio 3D o Dŵr Tatlin posib yn Llundain ar Ddiwrnod Rhyngwladol y Gweithwyr, Sadwrn 1 Mai 2010; gan Tim Dalinian Jones; 1:20.
