Togo
Gwlad ar arfordir deheuol Gorllewin Affrica yw Gweriniaeth Togo neu'n syml: Togo (
Ynganiad ); yr enw swyddogol yw'r enw Ffrangeg: République Togolaise). Mae'n ffinio â Ghana yn y gorllewin, Benin yn y dwyrain, a Bwrcina Ffaso yn y gogledd.
 | |
| Gweriniaeth Togo République togolaise (Ffrainc) | |
 | |
| Arwyddair | Gwaith, rhyddid, mamwlad  |
|---|---|
| Math | gweriniaeth, gwladwriaeth sofran, gwlad |
| Prifddinas | Lomé |
| Poblogaeth | 7,797,694 |
| Sefydlwyd | 27 April 1960 (Annibyniaeth oddi wrth Ffrainc) |
| Anthem | Tir ein hynafiaid |
| Pennaeth llywodraeth | Victoire Dogbé Tomegah |
| Cylchfa amser | UTC±00:00, Africa/Lome |
| Iaith/Ieithoedd swyddogol | Ffrangeg |
| Daearyddiaeth | |
| Rhan o'r canlynol | Gorllewin Affrica |
| Arwynebedd | 56,785 ±1 km² |
| Gerllaw | Cefnfor yr Iwerydd |
| Yn ffinio gyda | Bwrcina Ffaso, Ghana, Benin, Hohoe |
| Cyfesurynnau | 8.25°N 1.18333°E |
| Gwleidyddiaeth | |
| Corff gweithredol | Llywodraeth Togo |
| Corff deddfwriaethol | Cynulliad Cenedlaethol |
| Swydd pennaeth y wladwriaeth | President of Togo |
| Pennaeth y wladwriaeth | Faure Essozimna Gnassingbé |
| Swydd pennaeth y Llywodraeth | Prif Weinidog |
| Pennaeth y Llywodraeth | Victoire Dogbé Tomegah |
 | |
 | |
| Ariannol | |
| Cyfanswm CMC (GDP) | $8,334 million, $8,126 million |
| Arian | franc CFA Gorllein Affrica |
| Canran y diwaith | 7 ±1 canran |
| Cyfartaledd plant | 4.584 |
| Mynegai Datblygiad Dynol | 0.539 |
Mae'n ymestyn i'r de tuag at Gwlff Gini, lle mae ei phrifddinas Lomé. Roedd ganddi boblogaeth o tua 6.7 miliwn yn 2013 ac mae ei harwynebedd yn 57,000 km2, sy'n gwneud Togo yn un o wledydd lleiaf Affrica ac yn dair gwaith maint Israel.[1]
O'r 11g i'r 16g daeth llwythi o bobl yno o bob cyfeiriad. Yna hyd at y 18g, roedd ei harfordir yn llawn o fasnachwyr caethweision, gyda nifer o wledydd Ewropeaidd yn camdrin y brodorion mewn modd ciaidd iawn. Am adeg, galwyd Togo yn "The Slave Coast". Sicrhaodd y wlad annibyniaeth oddi ar Ffrainc yn 1960.[2]
Cyfeiriadau
golygu- ↑ Country Comparison :: Population Archifwyd 2015-12-22 yn y Peiriant Wayback. CIA World Factbook
- ↑ Togo Archifwyd 2020-08-31 yn y Peiriant Wayback. CIA – The World Factbook. Cia.gov. Adalwyd: 2012-01-08.