Tsieineeg Haca

Haca, neu Kejia, yw un o brif israniadau iaith Tsieineeg neu fathau ac yn cael ei siarad yn frodorol gan y bobl Haca yn ne Tsieina, Taiwan a ledled ardaloedd alltud o ddwyrain Asia, de-ddwyrain Asia ac o gwmpas y byd.

Gan ei fod yn cael ei ddefnyddio bennaf mewn rhanbarthau anghysbell gwasgaredig lle mae cyfathrebu yn gyfyngedig i'r ardal leol, mae'r iaith Haca wedi datblygu nifer o amrywiadau neu dafodieithoedd, a siaredir yn Guangdong, Fujian, Jiangxi, Guangxi, Sichuan, Hunan, a thaleithiau Guizhou, gan gynnwys ynys Hainan, Maleisia, Hong Cong, Singapôr a Taiwan. Nid yw Haca yn gyd-ddealladwy â Mandarin, Wu, Min Nan, neu ganghennau eraill o Dsieineeg. Mae Haca yn cael ei ddosbarthu fel math o Gan.

Mae Taiwan, lle mae Haca yn iaith frodorol lleiafrif sylweddol o drigolion, yn ganolfan fyd bwysig ar gyfer astudio a chadw yr iaith. Mae gwahaniaethau ynganiad yn bodoli rhwng y dafodiaith Haca yn Taiwan a'r dafodiaith Haca yn Guangdong, Tsieina a hyd yn oed yn Taiwan mae dwy fath leol o Haca yn bodoli o fewn y dafodiaith.

Mae'r dafodiaith Moi-yen / Moi-Yan (梅縣, Pinyin: Meixian) o ogledd-ddwyrain Guangdong yn Tsieina wedi cael ei gymryd fel y dafodiaith "safonol" gan Weriniaeth Pobl Tsieina. Crëwyd Adran Addysg y Dalaith Guangdong rhufeineiddiad swyddogol Moiyen yn 1960, un o'r bedair iaith i dderbyn y statws hwn yn Guangdong.

Tarddiad geiriau

Mae enw'r bobl Haca yn llythrennol yn golygu "teuluoedd gwestai" neu "pobl gwestai": Hak客(Mandarin: ke) yw "gwestai", ac家ka (Mandarin: Jia) yw "teulu". Mae sawl enw am yr iaith ymhlith pobl Haca: Hak-ka-fa (-va) 客家話, Hak-fa (-va), 客話, Tu-gong-dung-fa (-va) 土廣東話, yn llythrennol, "Iaith frodorol Guangdong", a Ngai-fa (-va) 我話, "Fy/ein hiaith".