Wali

Mae'r i'r term Arabeg wali (Arabeg: وَلِيّ‎, walīy; plural أَوْلِيَاء, ʾawliyāʾ; walī) ystyron llythrennol yn cynnwys "meistr", "awdurdod", "ceidwad", "amddiffynnydd" a "ffrind".. Mewn ystyr ysbrydol, fe'i defnyddir fel talfyriad o "Waliullah/Wali Allah", sef "cyfaill i Dduw", i ddynodi'r bobl hynny o fydd llawn, y credir eu bod wedi cael perthynas agos arbennig ag Allah. O ganlyniad felly, mewn crefydd boblogaidd, priodolir sgiliau ymyrraeth iddynt yn aml, mewn ffordd debyg i sgiliau seintiau mewn Cristnogaeth. Gellir ystyried bod "Sant" yn gyfieithiad gyffredinol i'r term Wali, felly. Yng nghyd-destun Gogledd Affrica, mae'r term yn aml yn gyfystyr â marabout (un sydd wedi ei ddanfon i weithredu, garrosoned/attached yn Saesneg), sef, i lenaenu ac addysgu am ffydd Islamaidd.

Wali

Enghraifft o'r canlynol	Islamic religious occupation, rheng, Sufi terminology
Math	sant
Rhan o	Suluk, al-Sirat al-Mustaqim, Sabil Allah
Iaith	Arabeg, Dwyieithrwydd
Cysylltir gyda	Qutb, Ghawth, Abdal, Awtad, Murid, Majzoob, Sālik, wasil, Muqarrab, Abrar, blessed in Islam
Lleoliad	Y Byd Mwslemaidd, Y Byd Arabaidd, world
Prif bwnc	Sainthood in Islam
Gweithredwr	Muslim, mu'min, Muhsin, Sufi, Ḥizb Allāh
Enw brodorol	Valiy
System ysgrifennu	yr wyddor Ladin
Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia

Caligraffi Alefaidd, "Ali yw Wali Duw"

Manylyn o miniatur Indiaidd yn darlunio’r Tywysog Dara Shikoh, o Ymerodraeth Mughal (bu f. 1659) yn ceisio cyngor sant lleol o’r enw Mian Mir (bu f. 1635), heb ddyddiad ond efallai o ddiwedd yr 17g

Rhybudd!

Mae angen cywiro iaith yr erthygl hon. Beth am fynd ati i'w chywiro? Dyma restr o erthyglau i'w cywiro: Tudalennau â phroblemau ieithyddol.

Mae meistri cymunedau cyfriniol (Swffi) yn aml yn cael eu hystyried yn "wali". Ymhlith yr enwocaf mae Ali, cefnder a mab-yng-nghyfraith Muhammad, a Fatima, merch y Proffwyd.

O ran cyflwr wali (la wilaya), y Coran, ar ôl dweud y bydd "Mae Allah yn magu dynion y bydd yn eu caru fel y byddant yn ei garu" (5:54), fe'i mynegir fel a ganlyn: وَهُمْ رَاكِعُونَ "Yn wir eich cynghreiriaid yw Allah a'i Negesydd a'r credinwyr sy'n cyflawni'r weddi, ac yn talu eu degwm trwy buteindra eu hunain yn ostyngedig (5: 55).

Mewn gwirionedd, dywedir i Ali dalu degymiad tra’n ymostwng mewn gweddi, gan gynnig ei fodrwy i gardotyn, a byddai’r adnodau hyn wedi cael eu datgelu i’r Proffwyd y tro hwnnw.

Mae Islamiaeth Uniongred yn tueddu i annog rhag unrhyw fath o gwlt seintiau, gan gredu na all unrhyw un sefyll uwchlaw dynion eraill, mewn safle canolraddol rhwng creaduriaid a Duw. Ond mae crefyddau poblogaidd, yn enwedig mewn rhai rhanbarthau o'r byd Islamaidd, yn rhoi parch mawr i'r saint. Er enghraifft yng Ngogledd Affrica, lle mae marabouts dirifedi yn gwarchod beddrod sant, ac sydd yn aml yn gyrchfan pererindodau go iawn a gwyliau traddodiadol.

Noder

Mae'r erthygl hon yn ymwneud â beichiogi Islamaidd seintiau. Am y teitl gweinyddol, gweler Wāli. Gall 'Wali' hefyd fod yn derm am asiant y briodferch yn y Gyfraith Islamaidd.