William Cecil, barwn Burghley

gwleidydd Seisnig o dras Gymreig

Uchelwr o Loegr oedd William Cecil, barwn 1af Burghley KG PC (13 Medi 15204 Awst 1598), a phrif gynghorydd Elisabeth I, brenhines Lloegr, am y rhan fwyaf o'i theyrnasiad. Bu'n Ysgrifennydd Gwladol Lloegr ddwywaith: 1550–53 a 1558–72 ac yn Arglwydd Uwch-Ganghellor o 1572 ymlaen. Derbyniodd nifer o'r deitlau a'r swyddi hyn gan Harri VIII. Yn ôl yr hanesydd o Sais Albert Pollard: "O 1558 ymlaen am ddeugain mlynedd, mae bywgarffiad Cecil yn debyg iawn i fywgraffiad y Frenhines Elizabeth, ac felly hanes Lloegr".

William Cecil, barwn Burghley
Ganwyd13 Medi 1520 Edit this on Wikidata
Bourne Edit this on Wikidata
Bu farw4 Awst 1598, 5 Awst 1598 Edit this on Wikidata
Westminster Edit this on Wikidata
Man preswylBurghley House, Cecil House, Theobalds House Edit this on Wikidata
DinasyddiaethTeyrnas Lloegr Edit this on Wikidata
Alma mater
Galwedigaethgwleidydd Edit this on Wikidata
SwyddLord High Treasurer, Secretary of State of England, Arglwydd y Sêl Gyfrin, Aelod o Senedd Lloegr 1542-44, Aelod o Senedd1547-1552, Member of the March 1553 Parliament, Member of the 1555 Parliament, Member of the 1559 Parliament, Member of the 1563-67 Parliament, aelod o Dŷ'r Arglwyddi, Lord Lieutenant of Essex, Lord Lieutenant of Lincolnshire, Lord Lieutenant of Hertfordshire Edit this on Wikidata
Cyflogwr
TadRichard Cecil Edit this on Wikidata
MamJane Heckington Edit this on Wikidata
PriodMildred Cooke, Mary Cheke Edit this on Wikidata
PlantThomas Cecil, Robert Cecil, Anne Cecil, Iarlles Rhydychen, Elizabeth Cecil Edit this on Wikidata
Llinachceciliaid Allt-yr-ynys Edit this on Wikidata
Gwobr/auUrdd y Gardas Edit this on Wikidata
llofnod
Y Gwir Anrhydeddus

Yr Arglwydd Burghley
KG PC
Arglwydd Uwch-Ganghellor
Yn ei swydd
Gorffennaf 1572 – 4 Awst 1598
TeyrnElisabeth I
Rhagflaenwyd ganWilliam Paulet, 1st ardalydd Winchester
Dilynwyd ganThomas Sackville, iarll 1af Dorset
Lord Privy Seal
Yn ei swydd
1590–1598
TeyrnElisabeth I
Rhagflaenwyd ganSir Francis Walsingham
Dilynwyd ganRobert Cecil, iarll 1af Salisbury
Yn ei swydd
1571–1572
TeyrnElisabeth I
Rhagflaenwyd ganSyr Nicholas Bacon
Dilynwyd ganArglwydd Howard o Effingham
Ysgrifennydd Gwladol
Yn ei swydd
22 Tachwedd 1558 – 13 Gorffennaf 1572
TeyrnElisabeth I
Rhagflaenwyd ganJohn Boxall
Dilynwyd ganThomas Smith
Yn ei swydd
5 Medi 1550 – 19 Gorff. 1553
TeyrnEdward VI
Jane
Rhagflaenwyd ganNicholas Wotton
Dilynwyd ganJohn Cheke
Manylion personol
GanwydWilliam Cecil
13 Medi 1520[1]
Bourne, Swydd Lincoln
Lloegr
Bu farw4 Awst 1598(1598-08-04) (77 oed)
"Cecil House"
Westminster, Llundain
Man gorffwysEglwys St Martin, Stamford
Stamford, Swydd Lincoln, Swydd Lincoln
52°38′56″N 0°28′39″W / 52.6490°N 0.4774°W / 52.6490; -0.4774 (St Martin's Church, Stamford)
PriodMary Cheke (m. 1543)
Mildred Cooke
PlantThomas
Francisca
Anne
William (b-d.1559)
William (g-m.1561)
Robert
Elizabeth
RhieniRichard Cecil
Jane Heckington
Cartref"Burghley House"
"Cecil House"
"Theobalds House"

Ceir digon o brofion o ddiddordeb parhaol yr arglwydd Burghley yn ei gysylltiadau Cymreig. Er enghraifft, bu'n ddiwyd gyda'r gwaith o sefydlu ei ach Gymreig; trefnodd i'w gâr Thomas Parry, gŵr o Frycheiniog, gael bod yn un o swyddogion tŷ'r dywysoges Elisabeth yn 1560 — daeth Parry yn brif swyddog (‘Comptroller’) y dywysoges; rhoes arian i helpu'r ymchwil am gopr yn ynys Môn; cofir hefyd am ei gysylltiad â Morys Clynnog a ysgrifennodd lythyr Cymraeg ato o Rufain (Mai 1567) yn ei hysbysu fod y frenhines Elisabeth ar fin cael ei hesgymuno o'r eglwys.

Cafodd ddau fab: Thomas a Robert, ac er mai Thomas oedd yr hynaf, nid oedd ganddo ddigon o grebwyll gwleidyddol (yn ôl William) "i reoli cwrt tenis heb sôn am wlad!" Rhoddwyd cartre'r teulu i Thomas, a phwer gwleidyddol i'r mab ieuengaf - Robert. Bu farw ar 4 Awst 1598, a'i gladdu yn Eglwys St Martin, Stamford.

Gweler hefyd

golygu

Cyfeiriadau

golygu
  1. The Encyclopedia Americana (yn Saesneg). Americana Corporation. 1976. t. 787. ISBN 978-0-7172-0107-5.