Y Fferm

ffermdy rhestredig Gradd I yn Leeswood a Pontblyddyn

Maenordy bychan o oes Elisabeth yn Sir y Fflint, Cymru, yw'r Fferm. Saif i'r dwyrain o Bontblyddyn. Mae wedi'i restru fel adeilad hanesyddol gradd I, fel enghraifft eithriadol o wych o dŷ maenoraidd bach,[1] yn enwedig oherwydd ei fod wedi cadw llawer o'i fanylion a'i gynllun is-ganoloesol gwreiddiol. Mae’n debyg iddo gael ei adeiladu ar ddiwedd y 16g gan John Lloyd, un o deulu Llwydiaid Hartsheath Hall gerllaw, y cofnodir iddo breswylio yn y tŷ yn y cyfnod rhwng 1575 a 1625. Mae tu allan y tŷ yn dilyn arddull gynhenid adeiladau lleol eraill fel Neuadd Pentrehobyn ger yr Wyddgrug.

Y Fferm
Y Fferm, tynnwyd y llun ym 1941
Mathffermdy Edit this on Wikidata
Daearyddiaeth
LleoliadCoed-llai a Pontblyddyn Edit this on Wikidata
SirSir y Fflint
GwladBaner Cymru Cymru
Uwch y môr91.3 metr Edit this on Wikidata
Cyfesurynnau53.1351°N 3.07902°W Edit this on Wikidata
Map
Statws treftadaethadeilad rhestredig Gradd I Edit this on Wikidata
Manylion

Ηanes

golygu

Adeiladwyd y tŷ yn yr 16g, tua 1575 o bosibl, gan John Lloyd,[1] fel sedd faenoraidd i'r teulu Lloyd o Hartsheath. Byddai’r tŷ wedi bod yn gartref i bŵer ac yn symbol o gyfoeth yn yr ardal leol. Trosglwyddwyd yr ystâd trwy briodas â'r teulu Puleston ar ddiwedd y 17g, ac erbyn y 18g roedd yn cael ei gosod ar brydles fel ffermdy.

Mae'r tŷ wedi'i amgylchynu gan nifer o adeiladau rhestredig eraill, gan gynnwys y Brewhouse cyfoes y credir iddo fod yn gartref i Stiward y Faenor cyn cael ei ddefnyddio fel stordy yn fwy diweddar. [2]

Cafodd y tŷ ei adfer yn llwyr ym 1960 gan Robert Heaton o Wrecsam ar gyfer teulu Jones-Mortimer.[3]

Dylunio

golygu

Mae'r ffermdy wedi'i adeiladu o rwbel carreg, wedi'i rendro ar un adeg ag addurniadau tywodfaen ar y ffenestri a'r drysau, gyda tho llechi.

Mae'r tŷ wedi cadw ei ffurf cynllun is-ganoloesol a llawer o'i fanylion gwreiddiol. Mae ganddo arddangosfa arbennig o eang o fanylion architraf wedi'u hysgythru'n gywrain. Mae un o'r drysau wedi'i wahaniaethu oddi wrth dramwyfa'r gweision gan yr architraf pren wedi'i ysgythru, sy'n pwysleisio bod y drws llaw dde yn fwy cwrtais. Yn y neuadd unllawr, erys lle tân bwa o dywodfaen Tuduraidd hefyd, gyda thrawstiau trwm wedi'u mowldio i'r nenfwd a bachau cig haearn sy'n dyddio o'r adeg y defnyddiwyd yr ystafell hon fel cegin.

Gosodiad

golygu

Credir i'r maenordy o'r 16g gael ei adeiladu'n wreiddiol ar gynllun H, gyda neuadd ganolog a thramwyfa i'r chwith. Mae mapiau ystad yn dangos bod adain y parlwr, a oedd yn gartref i’r grisiau gwreiddiol, wedi’i dymchwel ar ôl 1766. Mae tystiolaeth bod gwaith yn cael ei wneud ar ddiwedd yr 17eg ganrif, a dyna pryd y gosodwyd y grisiau presennol. Mae rhywfaint o wahaniaeth yn y dyddiadau yr adeiladwyd y brif risiau uwchradd a phryd y dymchwelwyd y parlwr. Awgrymwyd i adain y parlwr gael ei difrodi gan luoedd y Senedd yn ystod y Rhyfel Cartref, ac i'r grisiau gael eu hadeiladu tra bod y parlwr yn cael ei adael fel cragen adfeiliedig.

Yn wreiddiol roedd blaengwrt caeedig o flaen y tŷ, a llwybr coblog yn arwain o'r giât garreg wreiddiol i'r porth. Ychwanegwyd y porth yn fuan ar ôl adeiladu'r tŷ yn wreiddiol.

Cyfeiriadau

golygu
  1. 1.0 1.1 "Listed Buildings – Full Report – HeritageBill Cadw Assets – Reports". cadwpublic-api.azurewebsites.net. Cyrchwyd 10 Mehefin 2022.
  2. Stuff, Good. "The Brewhouse at Fferm Farmhouse, Leeswood, Flintshire". britishlistedbuildings.co.uk. Cyrchwyd 10 Mehefin 2022.
  3. Commons, Great Britain Parliament House of (1960). Parliamentary Papers (yn Saesneg). H.M. Stationery Office.

Dolenni allanol

golygu