Ysbryd Perthynol (cerflun)

Mae Ysbryd Perthynol (en: Kindred Spirits) yn gerflun dur awyr agored mawr ym Mharc Bailic yn Midleton, Iwerddon, sy'n cofio haelioni Cenedl Choctaw, cenedl gynhenid Americanaidd, i bobl Iwerddon ar adeg An Gorta Mór .

Ysbryd Perthynol (cerflun)

Math	cerflun
Sefydlwyd	2017
Daearyddiaeth
Gwlad	Gweriniaeth Iwerddon
Cyfesurynnau	51.9061°N 8.1748°W
Deunydd	dur gwrthstaen
Ffeiliau perthnasol ar Comin

Cefndir

Y Choctaw

Mae'r Choctaw yn bobl frodorol Americanaidd, yn wreiddiol o dde ddwyrain Unol Daleithiau America; Mississippi, Florida, Alabama, a Louisiana bellach. Ym 1831 gorfodwyd y Choctaw o'u tiroedd cynhenid i'r hyn a elwir bellach yn Oklahoma ar ymdaith a elwir yn Llwybr Dagrau. Gan newynu, rhewi a salwch ar y daith bu llawer ohonynt farw; o'r 21,000 Choctaw a ddechreuodd y daith, bu mwy na hanner farw o oerfel, diffyg maeth, a chlefyd.

An Gorta Mór

Yng ngwanwyn 1845, dechreuodd y malltod tatws yn Iwerddon. Erbyn 1847, roedd llawer o drigolion Iwerddon wedi marw o lwgu. Dim ond tatws ganiataodd awdurdodau Prydain i'r Gwyddelod cadw at eu maeth eu hunain, allforiwyd holl gynnyrch arall y tir i Brydain a'i hymerodraeth. Pan fu'r cnwd tatws methu bu'r Gwyddelod marw. Collodd Iwerddon hanner ei boblogaeth trwy lwgu neu ymfudo.

(Prif erthygl Newyn Mawr Iwerddon)

Haelioni'r Choctaw

Wedi eu cyffwrdd gan newyddion o newyn yn Iwerddon, casglodd grŵp o bobl Choctaw yn Oklahoma $170, (gwerth tua $4,300 / £3,000 yn 2016) o'u hadnoddau prin a'i gyfrannu i elusen i gefnogi'r newynog. Efallai bod cydymdeimlad y brodorion Americanaidd yn deillio o gydnabod y tebygrwydd rhwng profiadau'r Gwyddelod a'r Choctaw. Yn sicr dyna farn y Choctaw gyfoes. Maent yn nodi bod y ddau grŵp yn ddioddefwyr o goncwest a arweiniodd at golli eiddo, mudo gorfodol, newyn torfol, alltud, ac atal diwylliannol (yn fwyaf nodedig lladd iaith brodorol).

Y Cerflyn

Cafodd y cerflun ei greu gan Alex Pentek yn y Ffatri Cerflun Corc, a'i osod ym Mharc Bailic yn 2015.

Mae'r cerflun yn darlunio naw pluen eryr dur 20 troedfedd (6.1 m) o uchder wedi eu trefnu mewn cylch i gynrychioli powlen wag symbolaidd o'r newynog yn Iwerddon a'r plu eryr a ddefnyddir mewn defodau seremonïol Choctaw.