Afon Lliw

afon yng Ngwynedd

Afon ym Mhenllyn, de Gwynedd, yw Afon Lliw. Ei hyd yw tua saith milltir.

Afon Lliw
Mathafon Edit this on Wikidata
Daearyddiaeth
SirGwynedd Edit this on Wikidata
GwladBaner Cymru Cymru
Cyfesurynnau52.875676°N 3.756351°W Edit this on Wikidata
AberAfon Dyfrdwy Edit this on Wikidata
Map

Mae'n tarddu rhwng llethrau gorllewinol Moel Llyfnant a Foel Boeth yng nghwm mynyddig anghysbell Blaen-Lliw, tua 450m i fyny. Yn is i lawr Blaen-Lliw mae Nant Ddu yn ymuno â hi o'r Siglen-las ar lethrau Moel y Feidiog. Ychydig cyn yr aber mae'r lôn fynydd o Drawsfynydd i Lanuwchllyn yn ei chroesi.

Am weddill ei chwrs rhed yr afon i lawr cwm Pennant-Lliw i gyfeiriad Llanuwchllyn yn y dwyrain. Agored a gwlyb ydyw'r tir yn y rhan uchaf o'r cwm, yn ardal Cors y Gwartheg Llwydion. Yma mae ffrwd fechan Afon Erwent yn ymuno. Yna mae'r afon yn cyflymu ac yn disgyn mewn cyfres o raeadrau bychain, trwy Goed Wenallt ac i lawr i bentref bach Ddol Hendre dan gefnen Carndochan a'i chastell canoloesol a godwyd gan Llywelyn Fawr. Yn ymyl hen gaer Rufeinig Caer Gai mae'n llifo dan bont Pen-y-bont sy'n dwyn yr A494 ac yn aberu yn Afon Dyfrdwy filltir a hanner cyn i'r afon honno lifo i Lyn Tegid.

Roedd yr hen ffordd Rufeinig o Gaer Gai i Domen y Mur yn dilyn glannau'r afon o Ben-y-bont i fyny'r cwm.