Afon Siúr

afon yn ne ddwyrain Iwerddon

Mae Afon Siúr [ʃuːr] (Gwyddeleg: An tSiúr neu Abhainn na Siúire, Saesneg: River Suir yn afon yn ne Iwerddon gyda chyfanswm hyd o 183 km.[1] Dalgylch Afon Siúr yw 3,610 km2.[2] Daw'r enw o'r Hen Wyddeleg, suir, am "chwaer".[3]

Afon Siúr
Enghraifft o'r canlynolafon Edit this on Wikidata
Label brodorolAn tSiúir Edit this on Wikidata
Map
Enw brodorolAn tSiúir Edit this on Wikidata
Hyd184 cilometr Edit this on Wikidata
Tudalen Comin Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia

Mae ei tharddiad i'r gogledd o dref Templemore yn Swydd Tipperary. Oddi yno mae'n llifo trwy drefi Loughmore, Thurleigh a Holycross, yn ymuno ag afonydd Aherlow a Tar ac yn llifo tua'r dwyrain cyn Mynyddoedd Comeragh.

Mae'r afon yn ffurfio'r ffin rhwng Swydd Waterford a Swydd Kilkenny yn y fan hon ac yn llifo trwy drefi Cahir, Clonmel, a Charraig-on-Suir cyn cyrraedd dinas Port Láirge. I'r gogledd o'r ddinas mae Afon Siúr yn ymuno ag Afon Barrow - yn fuan ar ôl i'r olaf derbyn dyfroedd Afon Nore - i ffurfio un afon sy'n llifo i'r Môr Celtaidd ychydig gilometrau i'r de o Waterford yn Dunmore East. Adnabyddir y tair afon ar lafar gwlad fel y Tair Chwaer. Ar ben eithaf penrhyn Hook Head saif y goleudy o'r un enw, a adeiladwyd ym 1172, sy'n golygu mai hwn yw'r hynaf yn Ewrop.

Yn hanesyddol, roedd yr afon yn bwysig wrth i'r Llychlynwyr feddiannu'r berfeddwlad yn yr Oesoedd Canol cynnar. O ganol y 9g ymlaen, sefydlasant aneddiadau ar hyd yr arfordir a'r afonydd.

Mae Afon Siúr yn boblogaidd iawn gyda physgotwyr sy'n pysgota am eogiaid a brithyllod brown.

Dolenni

golygu
 
Comin Wikimedia
Mae gan Gomin Wikimedia
gyfryngau sy'n berthnasol i:


Cyfeiriadau

golygu
  1. The Suir, From Its Source to the Sea. Creative Media Partners, LLC. 2023. ISBN 9781019427989. River Suir, Ireland's Fisheries
  2. South Eastern River Basin District Management System. Page 38 Archifwyd 3 Mawrth 2016 yn y Peiriant Wayback
  3. "eDIL - Irish Language Dictionary". www.dil.ie.
  Eginyn erthygl sydd uchod am Iwerddon. Gallwch helpu Wicipedia drwy ychwanegu ato.