Afon Spree
Afon yng ngogledd-ddwyrain yr Almaen a phrif isafon yr Havel yw Afon Spree (Almaeneg: Spree, Sorbeg: Sprjewja, Tsieceg: Spréva) sy'n tarddu o ranbarth Lwsatia, nid nepell o'r ffin â Tsiecia, ac yn llifo i'r gogledd drwy daleithiau Sacsoni a Brandenburg cyn terfynu yn ninas Berlin. Mae ganddi hyd o 250 milltir (403 km), a dalgylch o 3,900 milltir sgwâr (10,100 km2).[1]
 | |
| Math | afon  |
|---|---|
| Ardal weinyddol | Görlitz, Šluknov, Ardal Bautzen, Brandenburg, Berlin |
| Cysylltir gyda | Camlas Westhafen, Charlottenburg Canal |
| Daearyddiaeth | |
| Sir | Görlitz, Šluknov, Ardal Bautzen, Brandenburg, Berlin |
| Gwlad |  Yr Almaen |
| Cyfesurynnau | 51.00961°N 14.64931°E, 52.5361°N 13.2089°E |
| Tarddiad | Ebersbach |
| Aber | Havel |
| Llednentydd | Berste, Dahme, Schwarzer Schöps, Löbauer Wasser, Wuhle, Panke, Q28055642, Q28029219, Butterwasser, Q28078072, Fukovský potok, Q28089475, Q28078071, Rožanský potok, Q28034146, Jiříkovský potok, Q28756204, Q28043686, Kleine Spree, Erpe, Camlas Landwehr, Kupfergraben, Oelse, Grützmachergraben, Struga, Q1785371, Löcknitz, Roter Nil, Q2203521, Großes Fließ, Blabbergraben, Spreekanal, Cunewalder Wasser |
| Dalgylch | 10,100 cilometr sgwâr |
| Hyd | 382 cilometr |
| Arllwysiad | 36 metr ciwbic yr eiliad |
| Llynnoedd | Schwielochsee |
 | |
Mae'n tarddu o dair ffynhonnell yn Ucheldiroedd Lwsatia, rhan o'r Sudeten, yn Sacsoni: llygad hanesyddol yr afon, a elwir Spreeborn, ym mhentref Spreedorf; y ffynnon ddyfrlawnaf, ger Neugersdorf; a'r tarddle uchaf, ger Eibau. Llifa'r afon i'r gogledd drwy ranbarthau Lwsatia Uchaf ac Isaf, gan groesi'r ffin daleithiol rhwng Sacsoni a Brandenburg, ac hollti'n ddau gwrs ger Spremberg. Wedi iddi lifo drwy Cottbus—yr ail ddinas fwyaf ar ei glannau—rhenna'r afon yn sawl sianel gysylltiedig, gan ffurfio aberdir corsiog a elwir Coedwig Spree sy'n estyn hyd at dref Lübben. Y tu hwnt i Fürstenwalde a Köpenick, cyrhaedda'r afon brifddinas yr Almaen, Berlin, gan droelli drwyddi ar sawl cwrs cyn ymuno o'r diwedd â'r Havel, un o isafonydd yr Elbe, ym mwrdeistref Spandau.
Mae rhannau mawr o Goedwig Spree wedi eu trin ar gyfer garddio masnachol, ac mae'r ardal hefyd yn gyrchfan twristaidd poblogaidd. Cysylltir y Spree ag afonydd cyfagos gan gamlesi, pwysicaf oll Camlas Oder-Spree i dde-ddwyrain Berlin.
Cyfeiriadau
golygu- ↑ (Saesneg) Spree River. Encyclopædia Britannica. Adalwyd ar 2 Tachwedd 2023.