Akbar Mawr

(Ailgyfeiriad o Akbar Fawr)

Ymerawdwr Ymerodraeth y Mughal yn India o 1556 hyd 1605 oedd Jalaluddin Muhammad Akbar (Wrdw: جلال الدین محمد اکبر, Jalāl ud-Dīn Moḥammad Akbar), a elwir yn Akbar Mawr (Akbar-e-Azam) (15 Hydref neu 23 Tachwedd 154212 Hydref 1605).[1] Ystyrir mai ef yw’r mwyaf o’r Ymerodron Mughal.

Akbar Mawr
Ganwyd15 Hydref 1542 Edit this on Wikidata
Umarkot Fort Edit this on Wikidata
Bu farw15 Hydref 1605 Edit this on Wikidata
o dysentri Edit this on Wikidata
Fatehpur Sikri Edit this on Wikidata
Galwedigaethteyrn Edit this on Wikidata
SwyddYmerawdwr Mughal Edit this on Wikidata
TadHumayun Edit this on Wikidata
MamHamida Banu Begum Edit this on Wikidata
PriodMariam-uz-Zamani, Ruqaiya Sultan Begum, Salima Sultan Begum Edit this on Wikidata
PlantJahangir I, Murad, Daniyal, Aram Banu Begum, Khanum Sultan Begum, Shakr-un-Nissa Begum Edit this on Wikidata
LlinachTimurid dynasty Edit this on Wikidata
Akbar Mawr

Ganed Akbar yn Umarkot yn Sind, lle roedd ei rieni wedi gorfod mynd am loches wedi i’w dad gael ei orchfygu gan Sher Shah. Llwyddodd ei dad, Humayun, i adfeddiannu Delhi yn 1555. Daeth Akbar yn ymerawdwr yn 1556 pan nad oedd ond tair ar ddeg oed, ar farwolaeth ei dad. Yn ystod ei deyrnasiad llwyddodd i sicrhau ffiniau’r ymerodraeth trwy orchfygu disgynyddion Sher Shah o Affganistan, a gorchfygu’r arweinydd Hindŵaidd Hemu yn Ail Frwydr Panipat. Ychwanegodd Malwa (1562), Gujarat (1572), Bengal (1574), Kabul (1581), Kashmir (1586), a Kandesh (1601) at yr ymerodraeth. Roedd Akbar yn nodedig am ei oddefgarwch crefyddol. Gwnaeth i ffwrdd a’r dreth jizya a godid ar ddeiliad nad oeddynt yn ganlynwyr Islam, a gwellodd y berthynas gyda’r Rajput, gan briodi nifer o dywysogesau Rajput. Penododd Hindwaid i swyddi uchel, ac roedd ganddo berthynas dda â'r Eglwys Gatholig.

Roedd gan Akbar nifer fawr o ddiddordebau; roedd yn bensaer, arlunydd, gôf, dyfeisiwr, awdur a diwinydd ymysg pethau eraill. Casglodd weithiau celf o wahanol rannau o’r byd, a gwnaeth gasgliadau o lenyddiaeth. Bu farw yn Agra a chladdwyd ef mewn mawsolewm yn Sikandra, gerllaw Agra. Dilynwyd ef gan ei fab, Jahangir.

Cyfeiriadau golygu

  1. Zulfiqar Ahmad (1982). Lahore & the Punjab (yn Saesneg). Sang-e-Meel Publications. t. 118.
Rhagflaenydd :
Humayun
Ymerodron Mughal
Akbar Mawr

1556–1605
Olynydd :
Jahangir