Alban (merthyr)

Merthyr Cristionogol cynharaf Prydain Rufeinig oedd Sant Alban. Gyda Julius ac Aaron, mae'n un o dri merthyr o'r cyfnod yma.

Alban
Ganwyd	3 g  Verulamium
Bu farw	305  Verulamium
Dinasyddiaeth	Rhufain hynafol
Galwedigaeth	person milwrol
Dydd gŵyl	22 Mehefin

Merthyrwyd ef yn Verulamium, yn awr St Albans, yn ne Lloegr. Mae ansicrwydd am y dyddiad; gallai fod yn ystod yr erlid dan yr ymerawdwr Diocletian tua 303 neu tua 251 - 259 dan Decius neu Valerianus. Awgrymodd John Morris y gallai fod wedi ei ferthyru yn ystod yr erlid dan yr ymerawdwr Septimius Severus yn 209.

Ceir cyfeiriad ato gan Gildas yn ei De Excidio Britanniae:

Duw ... a oleuodd i ni lampau disglair y merthyron sanctaidd ... siaradaf am Sant Alban yn Verulamium, Aaron a Julius, dinasyddion Caerllion, a'r gweddill, o'r ddau ryw mewn amrywiol leoedd, a safodd yn gadarn ac uchelfrydig ym mrwydr Crist".

Gweler hefyd

Erthygl Alban yng Ngeiriadur Bywgraffyddol o Enwogion Cymru 1867-Cyf I ar Wicidestun