Chwyddiant: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Ychwanegwyd 13 beit ,  3 blynedd yn ôl
B
dim crynodeb golygu
Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
Dim crynodeb golygu
BDim crynodeb golygu
Llinell 2:
[[Delwedd:US Historical Inflation Ancient.svg|bawd|400px|Chwyddiant (glas) a datchwyddiant (gwyrdd) yn [[Unol Daleithiau America]] rhwng 1666 a 2019.]]
 
Yn gyffredinol, cyflwr [[economeg|economaidd]] yw '''chwyddiant''' pan fo prisiau nwyddau a gwasanaethau'n codi am ysbaid o amser, h.y.hynny yw, pan fo swm yr [[arian (economeg)|arian]] dreigl a [[credyd|chredyd]] yn cynyddu o'u cymharu â maint y [[cynnyrch]] mewn [[nwydd]]au [[masnach]]ol.<ref>''[[Geiriadur Prifysgol Cymru]]'', cyfrol 1, tud. 861.</ref><ref>''Gweler:''
* {{harvnb|Wyplosz|Burda|1997}};
* {{harvnb|Blanchard|2000}}
Llinell 13:
* Chwyddiant ariannol (''monetary inflation''), pan geir cynnydd yn y cyflenwad arian.
 
Pan fo prisiau nwyddau a gwasanaethau'n codi, mae uned o arian yn prynnuprynu llai o nwyddau; adlewyrcha hyn y 'pwerpŵer i brynnuprynu' (''purchasing power'') gwladwriaeth; ypo mwyafwya'r chwyddiant, ypo lleiafleiaf ydy'r pwerpŵer i brynnuprynu, a mwyafpho fwyaf yw'r diffyg a'r gwerth real yr economi.<ref>[http://www.sedlabanki.is/?PageID=195 ''Why price stability?''], Central Bank of Iceland, adalwyd 11 Medi 2008.</ref><ref>Paul H. Walgenbach, Norman E. Dittrich and Ernest I. Hanson, (1973), Financial Accounting, New York: Harcourt Brace Javonovich, Inc. Page 429. ''"The Measuring Unit principle: The unit of measure in accounting shall be the base money unit of the most relevant currency. This principle also assumes that the unit of measure is stable; that is, changes in its general purchasing power are not considered sufficiently important to require adjustments to the basic financial statements."''</ref> Mesurir chwyddiant gan raddfa blynyddol chwyddiant a'r ''consumer price index''.<ref name="Mankiw 2002 22–32">{{Harvnb|Mankiw|2002|pp=22–32}}</ref>
 
Mae chwyddiant yn effeithio'r economi mewn ffyrdd gwahanol: yn adeiladol ac yn negyddol. Yn negyddol, gwelir cynnydd ynyng ynghostau costau o fuddsoddibuddsoddi, ansicrwydd o lefel chwyddiant y dyfodol (sy'n atal buddsoddi), ac (ar ei eithaf) lleihad yn y nwyddau sydd ar gael. Yn adeiladol, mae'n caniataucaniatáu i fanciau canolog graddfeydd llog, a rheoli neu leihau'r posibilrwydd o [[Dirwasgiad|ddirwasgiad]],<ref>{{Harvnb|Mankiw|2002|pp=238–255}}</ref> ac yn annog buddsoddi mewn prosiectau cyfalaf.
 
==Gwledydd Prydain==
DadgysylltwydDatgysylltwyd arian sterling oddi ar y 'safon aur' yn ystod y [[Rhyfel Byd Cyntaf]] er mwyn ei ariannu. Effaith hyn oedd chwyddiant a chynydd yng ngwerth [[aur]]; gwelodd y bunt, hefyd ostyngiad o fewn y cyfraddau llog rhyngwladol. Pan ail-gysylltwyd y bunt gyda'r 'safon aur' wedi'r Rhyfel Mawr, gwnaed hynny ar sail prisiau aur cyn y rhyfel, a oedd yn uwch, a bu'n rhaid gostwng prisiau'n sylweddol.
 
Cafwyd adegau o wrth-chwyddiant (neu 'ddatchwyddiant') yng ngwledydd Prydain: disgynnodd 10% yn 1921 a 3-5% yn y 1930au cynnar.<ref>''Bank of England Quarterly inflation report''; Chwefror 2009 p33 siart A</ref>