Marathon (ras): Gwahaniaeth rhwng fersiynau
Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
fideo |
Pwyll (sgwrs | cyfraniadau) + ychydig |
||
Llinell 1:
[[Delwedd:Berlin marathon.jpg|bawd|300px|Cystadleuwyr ym [[Marathon Berlin]] 2007.]]
[[Ras]] [[rhedeg|redeg]] hirbell yw '''marathon''' gyda phellter o 42.195 [[cilomedr|km]] (26 [[milltir]] a 385 llath)<ref name=IAAF>{{cite web|url=http://www.bcathletics.org/main/rr_iaaf.htm|title=IAAF Competition Rules for Road Races|year=2009|publisher=International Association of Athletics Federations|accessdate=1 Tachwedd 2010|work=International Association of Athletics Federations}}</ref> ac sydd fel arfer yn cael ei rhedeg ar dir caled. Caiff y ras ei henwi ar ôl y [[Groeg]]wr Pheidippides a oedd, yn ôl y chwedl, yn negeswr ym [[Brwydr Marathon|Mrwydr Marathon]] yn 490 CC ac a redodd yr holl ffordd i [[Athen]].
▲[[File:Maraton Ljubljana 2012.webm|bawd|chwith|Marathon stryd]]
==Hanes==
===Tarddiad===
Daw'r enw "marathon" o chwedl [[Pheidippides]], negesydd Groegaidd. Yn ol y chwedl, cafodd ei ddanfon o faes y gad [[Brwydr Marathon]] i [[Athens]] er mwyn cyhoeddi fod y [[Persia]]iaid wedi'u trechu yn Mrwydr Marathon (lle y bu'n ymladd), a gynhaliwyd yn Awst neu Fedi, 490 BC. Dywedir iddo redeg yr holl daith heb stopio unwaith, gan fynd i mewn i'r neuadd gan gyhoeddi νενικήκαμεν (nenikekamen, "rydym wedi ennill"), cyn syrthio'n farw. Ymddengys yr hanes am y daith o Marathon i Athens am y tro cyntaf yn "On the Glory of Athens" gan Plutarch yn y ganrif gyntaf OC, a dyfynna un o weithiau coll Heraclides Ponticus, sy'n rhoi'r enwau Thersipus o Erchius neu Eucles i'r rhedwr. Adrodda Lucian o Samosata (yr ail ganrif OC) yr hanes hefyd, ond rhydd yr enw Philippides (ac nid Pheidippides) i'r chwedl.
==Gweler hefyd==
* [[Hanner marathon]]
{{comin|:Category:Marathons|farathonau}}
| |||