Gên: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
Crëwyd tudalen newydd yn dechrau gyda 'right|thumb|[[mandibl dynol|Gên isaf dynol ]] Mae '''gên''' (lluosog ''genau'') yn strwythur cymalog gwrthwynebol wrth f...' |
Dim crynodeb golygu |
||
Llinell 6:
== Fertebratau ==
Yn y rhan fwyaf o [[Fertebrat|fertebratau]], mae'r genau yn [[Asgwrn|esgyrnog]] neu'n [[Cartilag|gartilagaidd]] ac yn gwrthwynebu yn fertigol. Maent yn cynnwys yr ên uchaf a'r ên isaf. Daw'r ên fertebraidd o'r ddau [[Bwa ffaryngeal|fwa ffaryngeal]] mwyaf blaenllaw sy'n cefnogi'r tagellau, ac fel arfer byddant yn cynnwys nifer o ddannedd.
=== Pysgod ===
Mae'n debyg bod yr ên fertebraidd wedi [[Esblygiad|esblygu]]'n wreiddiol yn [[Silwraidd|y cyfnod Silwraidd]] ac yn ymddangos yn y pysgod placoderm ac arallgyfeiriodd ymhellach yn y cyfnod [[Defonaidd]]. Credir bod y ddau fwa ffaryngeal blaenaf wedi datblygu i ffurfio'r ên a'r [[bwa hyoid]], yn y drefn honno. Mae'r system hyoid yn crogiannu'r ên o [[Cawell yr ymennydd|gawell yr ymennydd]] yn y [[Penglog|benglog]], gan ganiatáu symudedd mawr yn y genau. Er nad oes unrhyw dystiolaeth ffosil sy'n uniongyrchol gefnogi'r ddamcaniaeth hon, mae'n gwneud synnwyr yng ngoleuni'r niferoedd o fwâu ffaryngeal sy'n weladwy mewn fertebratau hefo genau (y Gnathostomau), sydd â saith bwa, a fertebratau heb enau cyntefig (yr Agnatha), sydd a naw<ref>{{cite book|title=Development, function and evolution of teeth|last1=Smith|first1=M.M.|last2=Coates|first2=M.I.|date=2000|publisher=Cambridge University Press|isbn=978-0-521-57011-4|editor1-last=Teaford|editor1-first=Mark F.|location=Cambridge|page=145|chapter=10. Evolutionary origins of teeth and jaws: developmental models and phylogenetic patterns|editor2-last=Smith|editor2-first=Moya Meredith|editor3-last=Ferguson|editor3-first=Mark W.J.}}</ref>{{eginyn anatomeg}}
[[Categori:Prosiect Wici-Iechyd]]
| |||
