Paul Robeson: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
Dafyddt (sgwrs | cyfraniadau) B Gwybodlen wicidata |
ehangu fymryn Tagiau: Golygiad cod 2017 |
||
Llinell 5:
| dateformat = dmy
}}
[[
==
Ganwyd yn [[Princeton, New Jersey|Princeton]], [[New Jersey]], yn fab i weinidog a chyn-gaethwas o'r enw William Robeson a'i wraig Maria.
== Prifysgol ==
Mynychodd [[Prifysgol Rutgers|Brifysgol Rutgers]] ac yna [[Ysgol y Gyfraith, Columbia]] lle derbyniodd radd LL.B.; chwaraeodd [[Pêl-droed Americanaidd|bêl-droed Americanaidd]] ar lefel uchel yn y ddau goleg.
==Actio a chanu==
Dechreuodd ar ei yrfa fel actor llwyfan yn 1921 yn [[Efrog Newydd]] lle bu'n byw am saith mlynedd gyda'i wraig Essie. Yn ystod y cyfnod hwn, serenodd yn y ffilm ''[[The Proud Valley]]'', a dorrodd dir newydd o ran dangos y dyn croenddu fel ag yr oedd, yn hytrach nag fel ''caricature''. Daeth yn enwog fel canwr caneuon ''gospel'' hefyd.
== Ei berthynas â Chymru ==
[[Delwedd:Paul Robeson yn Eisteddfod Genedlaethol Cymru, Glynebwy, 1958.jpg|bawd|200px|
Bu Paul Robeson yn gysylltiedig gyda glöwyr De Cymru am 40 mlynedd bron. Daeth ar eu traws yn gyntaf yn Llundain ym 1929 lle roedd nifer ohonynt yn ddiwaith ac yn canu am eu bara menyn. Fe ddilynodd eu protest a dechreuodd canu [[cân ysbrydol|emyn-donau ysbrydol]] iddynt. Cyfranodd at eu hachos drwy Gronfa Gymorth y Glöwyr, ac ymwelodd â sawl tref a chwm yn Ne Cymru gan gynnwys [[Castell-nedd]], [[Aberdâr]], a [[Pont-y-clun|Phont-y-clun]].
Roedd Robeson yn perfformio mewn cyngerdd yng [[Caernarfon|Nghaernarfon]] ym 1934 pan ddaeth newyddion trychineb [[Glofa Gresffordd]]. Rhodd ei dâl o'i berfformiad i'r gronfa ar gyfer teuluoedd y meirw. Ffilmiwyd ''The Proud Valley'' ym [[Pont-y-pridd|Mhont-y-pridd]] a ''Sanders of the River'' yn [[Tiger Bay]], [[Caerdydd]]. Dywedodd Robeson, "''it's from the miners in Wales I first understood the struggle of Negro and white together''".
Yn eisteddfod y glöwyr ym [[Porthcawl|Mhorthcawl]], 1957, perfformiodd Robeson drwy ganu ar y ffôn o Efrog Newydd, ac ymunodd â [[Côr Meibion Treorci|Chôr Meibion Treorci]] i ganu "[[Hen Wlad fy Nhadau]]". Yn 1958 canodd yn [[Eisteddfod Genedlaethol Cymru Glyn Ebwy 1958]], gydag [[Aneurin Bevan]] yn ei gyflwyno. Gofynnwyd iddo os oedd am gael rodd i gofio'r eisteddfod, a gofynnodd Paul am lyfr emynau Cymraeg.
==Hawliau dynol==
▲[[Delwedd:Paul Robeson yn Eisteddfod Genedlaethol Cymru, Glynebwy, 1958.jpg|bawd|200px|dde|Paul Robeson ar y llwyfan yn ystod y gymanfa ganu yn [[Eisteddfod Genedlaethol Cymru Glyn Ebwy 1958]].]]
Cefnogodd y gweithiwr a mynegodd ei farn ynglŷn â [[Rhyfel Cartref Sbaen]].
Yn ystod yr [[Ail Ryfel Byd]], cefnogodd ei wlad, a chanodd a pherfformiodd i'r milwyr ac fel Othello yn [[Broadway]]. Er hyn, ar ddiwedd y rhyfel rhoddwyd ef ar restr o bobl ''pro-Sofiet'' gan yr [[FBI]]. Brwydrai dros hawliau'r duon a chymerwyd ei [[pasport|basbort]] oddi wrtho gan Lywodraeth [[UDA]] oherwydd ei ddaliadau Comiwnyddol ac o'r herwydd lleihaodd ei incwm yn fawr.
== Diwedd ei oes ==
Treuliodd ei flynyddoedd olaf yn [[Philadelphia]].
==Gweithiau==
Llinell 43 ⟶ 56:
{{DEFAULTSORT:Robeson, Paul}}
[[Categori:Actorion ffilm Americanaidd]]
[[Categori:
[[Categori:Cantorion Affricanaidd-Americanaidd]]
[[Categori:Genedigaethau 1898]]
[[Categori:Marwolaethau 1976]]
[[Categori:Pobl o New Jersey]]
[[Categori:Sosialwyr]]
[[Categori:Ymgyrchwyr Americanaidd]]
| |||