Baner Gorllewin Sahara

Lansiwyd baner Gweriniaeth Ddemocrataidd Arabaidd Sahara neu'n aml baner Gorllewin Sahara neu baner Sahrawi yn swyddogol ar 27 Chwefror 1976. Mae'r faner yn dangos triongl coch ar ochr y mast gyda thri band (top i'r gwaelod) du, gwyn a gwyrdd gyda seren goch a chilgant yn y lôn wen. Does dim cilgant a seren ar ochr chwith y faner.

Baner mudiad annibyniaeth y Polisario ydy hwn. Mae anghydfod dros statws gyfansoddiadol y wlad, bu'n drefedigaeth Sbaenaidd, gyda Moroco ar hyn o'r bryd yn meddiannu'r rhan fwyaf o'r wlad.

Symbolaeth

Weithiau rhoddir ystyron unigol i'r lliwiau: mae du yn cynrychioli marwolaeth, mae gwyn yn cynrychioli heddwch a gwyrdd yn cynrychioli bywyd.

Dylunio

Esboniad o faner chwith

Y triongl coch yw traean o hyd y faner ac mae cefn y faner yn wahanol i'r tu blaen gan nad yw'r lleuad seren a chilgant yn cael ei harddangos ar y cefn. Mae'r faner yn defnyddio'r lliwiau Pan-Arabaidd, ac yn enwedig mae'r cefn yn union yr un fath â baner Palesteina.

Mae'r faner, sydd â chynllun wahanol ar uch ochr a'r llall yn ymuno â nifer dethol o faneri cenedlaethol tebyg gan gynnwys Paragwâi a baner Sawdi Arabia.

Dywedir pan fydd Gorllewin Sahara yn ennill annibyniaeth lawn dros ei thiriogaeth y bydd y lliw gwyrdd yn mynd ar y band top a'r du yn mynd i'r gwaelod.^[1]

Ysbrydolaeth Baner Gorllewin Sahara

Ceir ysbrydoliaeth i ddyluniad baner Gorllewin Sahara o liwiau a chynlluniau baneri Pan-Arabaidd (coch, gwyn, du a gwyrdd) megis yr Aifft, Coweit a hefyd baneri sy'n arddangos symbolau y ffydd [[Mwslemiaeth|Fwslemaidd] - y cilgant a'r seren, megis Aljeria ac Aserbaijan.

Hanes

Yr actores Sbaenaidd, Verónica Forqué yn chwifio'r faner yng Ngŵyl Ffilm y Sahara

Cofnodi 30 mlwyddiant diwrnod annibyniaeth yn nhref Tifariti, Gorllewin Sahara

Yn niwedd y 19g, daeth Gorllewin Sahara yn drefedigaeth Sbaeneg. Gyda cwymp llywodraeth ffasgaidd Franco ac yn dilyn cytundeb Madrid ym 1975, fe wnaeth Sbaen ymddieithrio ei hun a gadael yr ardal i Foroco a Mauritania. Rhannwyd yr ardal rhwng y ddwy wlad gyda Moroco, a oedd â dwy ran o dair o'r diriogaeth. Gwrthododd hyn gan Ffrynt Polisario gan datgan llywodraeth Gweriniaeth Ddemocrataidd Arabaidd Sahara yn alltud fel cynrychiolydd y wladwriaeth Sahara Gorllewinol “annibynnol”.^[2]

Ym 1979, llofnododd Mauritania ddatganiad heddwch gyda'r Polisario Front a Moroco yn atodi'r rhan a oedd gynt yn perthyn i Mauritania. Arwyddwyd cadoediad gan y Cenhedloedd Unedig rhwng y ddau barti ym 1991 ond mae sofraniaeth y diriogaeth yn dal heb ei datrys hyd nes y ceir trafodaethau heddwch parhaus.^[2]

Baner Sbaen (1884–1931)
Baner Sbaen (1931–1939)
Baner Sbaen (1945–1977)
Baner plaid Undeb Genedlaethol Sahrawi (1974–1975)
Baner Mauritania oedd baner swyddogol Tiris al-Gharbiyya, rhan o Sahara Gorllewinol wedi'i atodi gan Mauritania o 1976–1979

Baneri rhanbarthol Moroco (1976–1997)

Yn ôl trefniant llywodraeth taleithiol Moroco, rhwng 1976–1997, roedd tair talaith yn cynnwys rhannau o diriogaeth hanesyddol Gorllewin Sahara. Fodd bynnag, ad-drefnwyd y taleithiau ym 1997. O ganlyniad, nid yw rhai o'r baneri hyn yn cael eu defnyddio'n swyddogol mwyach.^[3]