Castell Rhuthun

castell rhestredig Gradd I yn Rhuthun

Hen gastell yn nhref hanesyddol Rhuthun, Sir Ddinbych, ydy Castell Rhuthun. Mae'n gymysgedd o olion adeiladu o wahanol oesoedd: fe'i hadeiladwyd yn gyntaf ar olion Caer Gymreig tuag 1280 gan Dafydd ap Gruffudd brawd Llywelyn ap Gruffudd, Tywysog Cymru. Cafodd ei ddymchwel ar ôl Rhyfel Cartref Lloegr. Fe'i ail-adeiladwyd fel gwesty mawr yn y 19eg ganrif.

Castell Rhuthun
Mathcastell Edit this on Wikidata
Daearyddiaeth
Rhan o'r canlynolYstâd Castell Ruthin Edit this on Wikidata
LleoliadRhuthun Edit this on Wikidata
SirSir Ddinbych
GwladBaner Cymru Cymru
Uwch y môr76.8 metr, 79.2 metr Edit this on Wikidata
Cyfesurynnau53.112181°N 3.311737°W Edit this on Wikidata
Map
Statws treftadaethadeilad rhestredig Gradd I, heneb gofrestredig Edit this on Wikidata
Sefydlwydwyd ganDafydd ap Gruffudd Edit this on Wikidata
Manylion
Dynodwr CadwDE022 Edit this on Wikidata

Hanes golygu

Mae Castell Rhuthun ar safle a ddefnyddiwyd yn gyntaf fel caer o'r Oes yr Haearn. Yn 1277, rhoddodd Edward I, brenin Lloegr y tir i Dafydd ap Gruffudd fel diolch am ei gymorth yn ystod goresgyniad Gogledd Cymru. Yn wreiddiol, cafodd y castell yr enw Cymraeg Castell Coch yn yr Gwernfor.

Roedd y castell yn fwyaf nodedig fel cartref cangen o'r teulu bonheddig De Grey a roddwyd y teitl "Barwniaid Grey de Ruthyn" a phennaeth arglwyddiaeth marcher Dyffryn Clwyd. Roedd yn ganolfan i Reginald Grey, 3ydd Barwn Grey de Ruthyn - y dyn y gellid dweud iddo sbarduno gwrthryfel Owain Glyn Dŵr.


Oriel golygu