Castell Rhuthun
Hen gastell yn nhref hanesyddol Rhuthun, Sir Ddinbych ydy Castell Rhuthun. Mae'n gymysgedd o olion adeiladu o wahanol oesoedd: fe'i hadeiladwyd yn gyntaf ar olion Caer Gymreig tuag 1280 gan Dafydd ap Gruffudd brawd Llywelyn ap Gruffudd, Tywysog Cymru. Cafodd ei ddymchwel ar ôl Rhyfel Cartref Lloegr. Fe'i ail-adeiladwyd fel gwesty mawr yn y 19eg ganrif.
| |
Math |
castell ![]() |
---|---|
| |
Daearyddiaeth | |
Lleoliad |
Rhuthun ![]() |
Sir |
Sir Ddinbych, Rhuthun ![]() |
Gwlad |
![]() |
Cyfesurynnau |
53.1117°N 3.3118°W, 53.112131°N 3.311347°W ![]() |
![]() | |
Statws treftadaeth |
adeilad rhestredig Gradd I ![]() |
Manylion | |
HanesGolygu
Mae Castell Rhuthun ar safle a ddefnyddiwyd yn gyntaf fel caer o'r Oes yr Haearn. Yn 1277, rhoddodd Edward I, brenin Lloegr y tir i Dafydd ap Gruffudd fel diolch am ei gymorth yn ystod goresgyniad Gogledd Cymru. Yn wreiddiol, cafodd y castell yr enw Cymraeg Castell Coch yn yr Gwernfor.
Roedd y castell yn fwyaf nodedig fel cartref cangen o'r teulu bonheddig De Grey a roddwyd y teitl "Barwniaid Grey de Ruthyn" a phennaeth arglwyddiaeth marcher Dyffryn Clwyd. Roedd yn ganolfan i Reginald Grey, 3ydd Barwn Grey de Ruthyn - y dyn y gellid dweud iddo sbarduno gwrthryfel Owain Glyn Dŵr.