Castell Rhuthun

Castell Rhuthun
Math	castell
Daearyddiaeth
Lleoliad	Rhuthun
Sir	Rhuthun
Gwlad	Cymru
Uwch y môr	76.8 metr, 79.2 metr
Cyfesurynnau	53.1117°N 3.3118°W, 53.112131°N 3.311347°W
Statws treftadaeth	adeilad rhestredig Gradd I
Manylion
	Ffeiliau perthnasol ar Comin
	[golygwch ar Wicidata]

Hen gastell yn nhref hanesyddol Rhuthun, Sir Ddinbych ydy Castell Rhuthun. Mae'n gymysgedd o olion adeiladu o wahanol oesoedd: fe'i hadeiladwyd yn gyntaf ar olion Caer Gymreig tuag 1280 gan Dafydd ap Gruffudd brawd Llywelyn ap Gruffudd, Tywysog Cymru. Cafodd ei ddymchwel ar ôl Rhyfel Cartref Lloegr. Fe'i ail-adeiladwyd fel gwesty mawr yn y 19eg ganrif.

HanesGolygu

Mae Castell Rhuthun ar safle a ddefnyddiwyd yn gyntaf fel caer o'r Oes yr Haearn. Yn 1277, rhoddodd Edward I, brenin Lloegr y tir i Dafydd ap Gruffudd fel diolch am ei gymorth yn ystod goresgyniad Gogledd Cymru. Yn wreiddiol, cafodd y castell yr enw Cymraeg Castell Coch yn yr Gwernfor.

Roedd y castell yn fwyaf nodedig fel cartref cangen o'r teulu bonheddig De Grey a roddwyd y teitl "Barwniaid Grey de Ruthyn" a phennaeth arglwyddiaeth marcher Dyffryn Clwyd. Roedd yn ganolfan i Reginald Grey, 3ydd Barwn Grey de Ruthyn - y dyn y gellid dweud iddo sbarduno gwrthryfel Owain Glyn Dŵr.

OrielGolygu

Castell Rhuthun o'r ffrynt - y prif fynedfa
Ffrynt - dau lew tew
Waliau'r gwesty modern, ger y ffrynt.
Esiampl o ffenest
Yr hen gastell
Hen waliau
Pont a waliau yn y cefn
Waliau'r gwesty yn y cefn
Waliau'r gwesty yn y cefn
Cefn
Y cefn
Y fynedfa o'r gwesty i'r ardd
Cloc y castell
Coridor yr hen gastell
Y gerddi a hen wal
Y gerddi ffurfiol
Cefn y castell
Ychydig o adfeilion yr hen gastell
Y brif fynedfa i'r hen gastell