Castell Rhuthun

Hen gastell yn nhref hanesyddol Rhuthun, Sir Ddinbych, ydy Castell Rhuthun. Mae'n gymysgedd o olion adeiladu o wahanol oesoedd: fe'i hadeiladwyd yn gyntaf ar olion Caer Gymreig tuag 1280 gan Dafydd ap Gruffudd brawd Llywelyn ap Gruffudd, Tywysog Cymru. Cafodd ei ddymchwel ar ôl Rhyfel Cartref Lloegr. Fe'i ail-adeiladwyd fel gwesty mawr yn y 19eg ganrif.

Castell Rhuthun

Math	castell
Daearyddiaeth
Rhan o'r canlynol	Ystâd Castell Ruthin
Lleoliad	Rhuthun
Sir	Sir Ddinbych
Gwlad	Cymru
Uwch y môr	76.8 metr, 79.2 metr
Cyfesurynnau	53.112181°N 3.311737°W
Statws treftadaeth	adeilad rhestredig Gradd I, heneb gofrestredig, Henebion Cenedlaethol Cymru
Sefydlwydwyd gan	Dafydd ap Gruffudd
Manylion
Dynodwr Cadw	DE022
Ffeiliau perthnasol ar Comin

Hanes

Mae Castell Rhuthun ar safle a ddefnyddiwyd yn gyntaf fel caer o'r Oes yr Haearn. Yn 1277, rhoddodd Edward I, brenin Lloegr y tir i Dafydd ap Gruffudd fel diolch am ei gymorth yn ystod goresgyniad Gogledd Cymru. Yn wreiddiol, cafodd y castell yr enw Cymraeg Castell Coch yn yr Gwernfor.

Roedd y castell yn fwyaf nodedig fel cartref cangen o'r teulu bonheddig De Grey a roddwyd y teitl "Barwniaid Grey de Ruthyn" a phennaeth arglwyddiaeth marcher Dyffryn Clwyd. Roedd yn ganolfan i Reginald Grey, 3ydd Barwn Grey de Ruthyn - y dyn y gellid dweud iddo sbarduno gwrthryfel Owain Glyn Dŵr.

Oriel

• 
  Castell Rhuthun o'r ffrynt - y prif fynedfa
• 
  Ffrynt - dau lew tew
• 
  Waliau'r gwesty modern, ger y ffrynt.
• 
  Esiampl o ffenest
• 
  Yr hen gastell
• 
  Hen waliau
• 
  Pont a waliau yn y cefn
• 
  Waliau'r gwesty yn y cefn
• 
  Waliau'r gwesty yn y cefn
• 
  Cefn
• 
  Y cefn
• 
  Y fynedfa o'r gwesty i'r ardd
• 
  Cloc y castell
• 
  Coridor yr hen gastell
• 
  Y gerddi a hen wal
• 
  Y gerddi ffurfiol
• 
  Cefn y castell
• 
  Ychydig o adfeilion yr hen gastell
• 
  Y brif fynedfa i'r hen gastell