Chaim Grade
Bardd, awdur straeon byrion, a nofelydd Lithwanaidd yn yr iaith Iddew-Almaeneg oedd Chaim Grade (5 Ebrill 1910 – 26 Mehefin 1982).
| Chaim Grade | |
|---|---|
 | |
| Ganwyd | 4 Ebrill 1910  Vilnius |
| Bu farw | 26 Mehefin 1982 Dinas Efrog Newydd |
| Dinasyddiaeth | Ymerodraeth Rwsia, Yr Undeb Sofietaidd, Unol Daleithiau America |
| Alma mater |
|
| Galwedigaeth | bardd, llenor, rabi, hunangofiannydd |
| Adnabyddus am | The Yeshiva |
| Gwobr/au | Gwobr Itzik Manger |
Ganed yn Vilna, Ymerodraeth Rwsia (bellach Vilnius, Lithwania), i rabi Seionaidd a gwerthwraig stryd. Gallasent olrhain eu llinach i swyddog ym myddin Ffrainc a gafodd ei anafu yn ystod Rhyfeloedd Napoleon, trodd yn Iddew a phriododd un o'r teulu yn Vilna a ofalai amdano. Bu farw tad Chaim pan oedd yn fachgen, a bu ei fam yn ymlafnio i arbed digon o arian iddo dderbyn addysg Iddewig draddodiadol. Astudiodd Chaim mewn sawl yeshiva ac ymunodd â'r mudiad addysg Musar.[1]
Yn 22 oed, trodd ei gefn ar ei astudiaethau crefyddol a dechreuodd lenydda. Ymunodd â Yung Vilne ("Vilna Ifanc"), carfan o awduron ac arlunwyr Iddewig yr avant-garde. Wedi iddo ysgrifennu nifer o gerddi ar gyfer cylchgronau Iddew-Almaeneg, cyhoeddodd Grade ei gyfrol gyntaf o farddoniaeth, Yo, yn 1936. Yn sgil goresgyniad Lithwania gan yr Almaen Natsïaidd yn ystod cyrch Barbarossa yn 1941, ffoes Grade i Rwsia. Dychwelodd i Vilna wedi diwedd yr Ail Ryfel Byd, a darganfu bod ei wraig a'i fam wedi eu lladd. Ymfudodd i Baris ac yno ysgrifennodd farddoniaeth danbaid ar bwnc yr Holocost. Yn 1948, ymfudodd Grade a'i ail wraig i Ddinas Efrog Newydd.[1]
Ymhlith ei weithiau mae'r ymgom athronyddol Mayn krig mit Hersh Rasseyner (1950), yr atgof Der mame's Shabosim (1955), y nofel Di agune (1961), y nofel fer Der brunem (1967), a'r nofel mewn dwy gyfrol Tsemakh Atlas (1967–68). Bu farw yn Ninas Efrog Newydd yn 72 oed.[1]
Cyfeiriadau
golygu- ↑ 1.0 1.1 1.2 (Saesneg) Chaim Grade. Encyclopædia Britannica. Adalwyd ar 21 Mawrth 2020.