Cnicht
Mae Cnicht yn fynydd yn y Moelwynion yn Eryri. Caiff yr enw "Matterhorn Cymru" ambell dro, gan ei fod yn edrych yn bur debyg i'r mynydd hwnnw wrth edrych arno o'r de-orllewin, er enghraifft o ardal Porthmadog neu o bentref Croesor wrth ei droed. Gellir ei ddringo yn weddol hawdd o Groesor. O'r cyfeiriad arall fodd bynnag, er enghraifft wrth ddilyn y llwybr hir sy'n cychwyn gerllaw Nantmor, prin y mae'n edrych fel mynydd o gwbl, dim ond lle mae'r grib uchel yn gorffen.
 | |
| Math | mynydd, copa  |
|---|---|
| Daearyddiaeth | |
| Gwlad | .svg){kind=small} Cymru |
| Uwch y môr | 689 metr |
| Cyfesurynnau | 52.99969°N 4.01987°W |
| Manylion | |
| Amlygrwydd | 104 metr |
| Rhiant gopa | Allt Fawr |
| Cadwyn fynydd | Y Moelwynion |
 | |
Tarddiad yr enwGolygu
Yr un ydy tarddiad y gair, mae'n debyg, a'r gair "cnwch" neu cnuch, sef 'chwydd, crwmp' (sef codiad tir yn yr achos yma): mae'n elfen gyffredin mewn enwau lleoedd yng ngogledd Ceredigion ond prin yw'r enghreifftiau y tu allan i'r ardal honno ar wahân i'r gair Cnicht.[1]
Bu nifer o gynigion eraill i esbonio'r enw. Dyma gasgliad Tudur Owen[2] o'r cynigion:
- O’r gair Saesneg Knight - na yn bendant
- O’r Wyddeleg am fynydd pigfain - efallai [ni rydd enghraiifft]
- Fersiwn o air Cymraeg - cnec, cnecht ("sy'n golygu pigwrn, curnen, pigyn" meddai), cyrn, gyrn ayyb. - efallai
- Fersiwn o air Cymraeg - o’r un tarddiad a cnuch a cnich ("a olyga ‘codiad” neu erection...
Rhestru copaonGolygu
Dosberthir copaon Cymru, a gweddill gwledydd Prydain, yn rhestri arbennig yn ôl uchder ac yn ôl amlygrwydd y copa; mae'r copa hwn yn cael ei alw'n Hewitt, Nuttall a HuMP. Mae sawl cymdeithas yn mesur, gwiro a chasglu'r rhestri hyn a dônt ynghŷd ar wefan “Database of British and Irish hills”.[3] Uchder y copa o lefel y môr ydy 689 metr (2260 tr). Cafodd yr uchder ei fesur a'i gadarnhau ar 20 Tachwedd 2009.
Gweler hefydGolygu
- Bod an Deamhain (Codiad y Daifol: mynydd yn yr Alban)
- Rhestri copaon a sut y cânt eu dosbarthu
- Rhestr mynyddoedd Cymru
- Rhestr o gopaon Cymru
- Rhestr Mynyddoedd yr Alban dros 2,000'
Dolennau allanolGolygu
CyfeiriadauGolygu
- ↑ Geiriadur Prifysgol Cymru, cyf 1, tud. 523.
- ↑ Tudur Owen, Croesor yn Llafar Gwlad (Rhif 106 tud 15.)
- ↑ “Database of British and Irish hills”