Cyrene
Dinas o'r cyfnod clasurol yw Cyrene, yn hen dalaith Cyrenaica, ger arfordir Gwlff Sirta (Sirtes) yn Libia.
 | |
| Math | Greek colony, safle archaeolegol, municipality of Libya, emporia, polis  |
|---|---|
| Sefydlwyd |
|
| Cylchfa amser | UTC+2 |
| Daearyddiaeth | |
| Sir | Libia |
| Gwlad | Libia |
| Arwynebedd | 131.675 ha |
| Gerllaw | Y Môr Canoldir |
| Cyfesurynnau | 32.8167°N 21.85°E |
| Cadwyn fynydd | Jebel Akhdar |
 | |
| Statws treftadaeth | Safle Treftadaeth y Byd |
| Manylion | |
Yn ôl traddodiad fe'i sefydlwyd gan y brenin Battus yn 630CC. Mae'r enw, fel enw'r dalaith, yn dod o'r dduwies Cyrene fam Aristæus, ei mab gan Apollo. Roedd yn ddinas enwog yn yr Hen Fyd, wedi'i lleoli yng nghanol gwastadedd atyniadol tua 11 milltir o'r Môr Canoldir. Cyrene oedd prifddinas y Pentapolis ("Y Pum Dinas"), ardal bwysicaf y dalaith. Cafodd nifer o wŷr enwog eu geni yno, yn eu plith y bardd ac ysgolhaig Callimachus (m. c.240CC), y polymath Eratosthenes (275CC-195CC), Anniceris, Carneades ac Aristippus. Daeth dan reolaeth y Rhufeiniaid yn 97CC.
Mae safle Cyrene ar restr UNESCO o Safleoedd Treftadaeth y Byd.
ffynonellau
golygu- J. Lempriere, A Classical Dictionary (London, d.d.)
- Oskar Seyffert, A Dictionary of Classical Antiquities, gyda ychwanegiadau gan H. Nettleship a J.E. Sandys (Llundain, 1902).