Darwin, Tiriogaeth y Gogledd

Darwin, Tiriogaeth y Gogledd
	Delwedd:00 2474 Darwin (Northern Territory, Australien).jpg, .00 2367 Darwin Australien - State Square.jpg
Math	dinas, dinas fawr
Enwyd ar ôl	Charles Darwin
Poblogaeth	139,902
Sefydlwyd	1869 ;
Pennaeth llywodraeth	Kon Vatskalis
Cylchfa amser	UTC+09:30
Gefeilldref/i	Anchorage, Dili, Kalymnos, Ambon, Haikou, Milikapiti
Daearyddiaeth
Gwlad	Awstralia
Arwynebedd	112.01 km²
Uwch y môr	0 metr
Cyfesurynnau	12.4381°S 130.8411°E
Cod post	0800
Pennaeth y Llywodraeth	Kon Vatskalis
	Ffeiliau perthnasol ar Comin
	[golygwch ar Wicidata]

Prifddinas Tiriogaeth y Gogledd, Awstralia, yw Darwin (Laragieg: Garramilla). Hi yw'r ddinas fwyaf yn y diriogaeth, gyda phoblogaeth o tua 111,000 o bobl. Mae’n borthladd ar Fôr Timor. Mae twristiaeth yn bwysig; mae Litchfield, Ceunant Katherine a Kakadu^[1] yn atyniadau cyfagos, ac mae Gerddi Botaneg George Brown yn gyrchfan ymwelwyr bwysig, ac mae Parc Genedlaetho Charles Darwin^[2] ac Amgueddfa filwrol Darwin^[3] yn agos i’r ddinas.

Tywydd

Mae gan Darwin hinsawdd trofannol, ac mae dwy dymor, Gwlyb, rhwng Dachwedd a Ebrill, a Sych, rhwng Mai a Hydref. Achoswyd difrod mawr gan Gylchwynt ‘Tracy’ ym 1974.^[1]

Hanes

Enwyd Darwin ar ôl Charles Darwin ym 1839 yn ystod trydedd môrdaith Y Beagle. Sefydlwyd Darwin ym 1869 a thyfodd y ddinas yn gyflym ar ôl darganfod Aur yn Pine Creek, tua 200 cilomedr i’r de o Darwin. Daeth y borthladd yn bwysig yn ystod y rhyfel. Crewyd ffordd tarmac i Darwin o’r reilffordd a Adelaide i Alice Springs. Ymosodwyd ar y ddinas 64 o weithiau gan awyrennau Siapaneiaidd yn ystod yr Ail Ryfel Byd. Erbyn hyn, mae’r reilffordd yn estyn hyd at Darwin.^[1]

Cludiant

Mae trên i deithwyr, Y Ghan, yn mynd dwywaith bob wythnos i Adelaide. Prif bwrpas y reilffordd yw cludu nwyddau i’r porthladd.^[1]

Mae Maes awyr rhyngwladol Darwin 13 cilomedr o’r ddinas. Mae awyrennau yn mynd i Singapôr, i ynysoedd i’r gogledd, megis Dwyrain Timor, yn ogystal â dinasoedd eraill Awstralia.^[4]

Trefnwyd rhwydwaith o wasanaethau bws gan Buslink a Territory Transit ^[5]

Mae Sealink NT yn gyfrifol am 2 fferi lleol, i Mandorah ar ochr arall y harbwr, ac i Ynysoedd Tiwi, i’r gogledd o’r ddinas.

Diwylliant

Sefydlwyd Gŵyl Bougainvillea ym 1978, yn ŵyl flodeuol. Newidiwyd yr ŵyl yn ystod y 90au i gynnwys y celfydyddau, a newidiwyd ei henw i Gŵyl Darwin yn 2003, sydd erbyn hyn yn parhau am 18 diwrnod.^[6]

Mae Clwb Rheilffordd Darwin yn leoliad pwysig ar gyfer cerddoriaeth. Ac mae Clwb gwerin Top End yn cyfarfod yno'n rheolaidd.^[7]