Wicipedia

Dyn Vitruvius

darlun gan Leonardo da Vinci
(Ailgyfeiriad o Dyn Fitrwfaidd)

Darlun a wnaed gan y polymath Leonardo da Vinci tua 1490 yw Dyn Vitruvius (Eidaleg: l'uomo vitruviano

Dyn Vitruvius
Eidaleg: L'uomo vitruviano
ArlunyddLeonardo da Vinci
Blwyddyntua 1490
Maint34.6 cm × 25.5 cm ×  (13.6 mod × 10.0 mod)
LleoliadGallerie dell'Accademia, Fenis

[ˈlwɔːmo vitruˈvjaːno]; a elwir yn wreiddiol Le proporzioni del corpo umano secondo Vitruvio (yn llythrennol: 'Cyfrannau o'r corff dynol yn ôl Vitruvius')[1]. Dilynir gan nodiadau yn seiliedig ar waith y pensaer Rhufeinig, Vitruvius. Mae'r darlun, a wnaed ag inc ar bapur, yn dangos dyn mewn dau ystum trosargraffedig gyda'i freichiau a'i goesau ar led mewn cylch a sgwâr. Mae'n cynrychioli cysyniad Leonardo o'r cyfrannau corff dynol delfrydol.

Cyhoeddwyd gyntaf mewn atgynhyrchiad ym 1810. Fodd bynnag, ni chyrhaeddodd y darlun ei enwogrwydd presennol nes iddo gael ei atgynhyrchu eto ar ddiwedd y 19eg ganrif. Nid yw'n amlwg a oedd wedi dylanwadu ar arfer artistig yn adeg Leonardo neu'n hwyrach. Fe'i cedwir yn Gabinetto dei disegni e delle stampe y Gallerie dell'Accademia, yn Fenis, o dan gyfeirnod 228. Fel yn achos y mwyafrif o weithiau ar bapur, dim ond yn achlysurol y'i arddangosir i'r cyhoedd, ac nid yw'n rhan o arddangosfa arferol yr oriel.[2] [3] Yn ddiweddar, roedd y gwaith i'w weld yn yr arddangosfa o waith Leonardo yn y Louvre, Paris, rhwng 24 Hydref 2019 a 24 Chwefror 2020, fel rhan o gytundeb rhwng Ffrainc a'r Eidal. [4] [5]

Testun a theitl

golygu
 
Dyn Vitruvius, darlun mewn argraffiad darluniadol o De Architectura Vitruvius, gan Cesare Cesariano (1521)

Mae'r ddelwedd hon yn dangos y cymysgedd o fathemateg a chelf yn ystod y Dadeni yn ogystal â dangos dealltwriaeth ddofn Leonardo o gyfranedd. Yn ôl y testun sy'n ei ganlyn, sydd wedi ei ysgrifennu o chwith, fe'i gwnaed fel astudiaeth o gyfrannau'r corff dynol (gwrywaidd) fel y disgrifir yn De Architectura 3.1.2–3 Vitruvius. Mae'r darlun hwn yn sylfaen i Leonardo ymdrechu cysylltu dyn â natur. Credai fod teithi'r corff dynol yn gyfatebol i deithi'r bydysawd.

Er bod Leonardo yn dangos gwybodaeth eglur am Vitruvius, nid yw ei ddyluniad yn dilyn y disgrifiad o'r testun gwreiddiol. Wrth iddo lunio'r cylch a'r sgwâr mae wedi sylwi na all y sgwâr fod â'r un canol â'r cylch, [6] ac mae felly wedi'i ganoli ar y afl. Yr addasiad hwn yw'r rhan arloesol o ddyluniad Leonardo a'r hyn sydd yn ei wahaniaethu oddi wrth ddarluniau cynharach. Mae hefyd yn ymadawiad o gysyniad gwreiddiol Vitruvius gan ei fod wedi llunio'r breichiau lawer yn uwch na chopa'r pen, yn hytrach na'r ongl lawer is a awgrymodd Vitruvius, lle mae'r breichiau yn ffurfio llinellau sy'n croestorri ar y fogail.

Ysbrydoliaeth a chydweithrediad posibl

golygu
 
Prototeip y Dyn Vitruvius gan Giacomo Andrea

Roedd llawer o artistiad wedi ceisio dylunio lluniau a fyddai'n bodloni honiad Vitruvius y gall corff dynol ffitio mewn i sgwâr yn ogystal â chylch. Francesco di Giorgio Martini oedd y cyntaf i wneud hyn yn y 1480au.[7][8] Mae'n bosibl bod Leonardo wedi'i ddylanwadu gan waith ei ffrind Giacomo Andrea, pensaer a oedd wedi ciniawa ag ef yn 1490. Cyfieira Leonardo hefyd yn uniongyrchol at "(ddyn) Vitruvius Andrea".[8] Mae dyluniad Andrea yn cynnwys arwyddion ei fod wedi rhwbio rhywbeth allan, sydd yn awgrymu ei fod yn waith gwreiddiol.[8][9] Fel yn achos Dyn Vitruvius Leonardo, mae Andrea hefyd yn canoli ei gylch ar y fogail, ond dim ond un ystum sydd i'w weld.

Tarddiad

golygu

Prynodd Giuseppe Bossi y llun gan Gaudenzio de 'Pagave,[10] a oedd wedi ei disgrifio, ei drafod a'i ddarlunio yn flaenorol.[11] Y flwyddyn ganlynol, echdynnodd y rhan o'i fonograff sy'n ymwneud â Dyn Vitruvius a'i gyhoeddi fel Delle opinioni di Leonardo da Vinci intorno alla simmetria de 'Corpi Umani (1811), gydag ymroddiad i'w ffrind, y cerflunydd Antonio Canova. [12]

Ar ôl i Bossi farw yn 1815, prynodd y Gallerie dell'Accademia yn Fenis Dyn Vitruvius yn 1822, yn ogystal â nifer o ddyluniadau eraill Leonardo, ac mae wedi aros yno ers hynny.[13] Ar ôl i'r Louvre wneud cais i'w fenthyca ar gyfer arddangosfa o waith Leonardo yn 2019, dadleuodd sefydliad Italia Nostra fod y dyluniad yn rhy fregus i'w gludo.[14]

Cyfeiriadau

golygu
  1. ↑ The Secret Language of the Renaissance – Richard Stemp
  2. ↑ "The Vitruvian man". Leonardodavinci.stanford.edu. Cyrchwyd 2010-08-20.
  3. ↑ "Da Vinci's Code". Witcombe.sbc.edu. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2020-04-19. Cyrchwyd 2010-08-20.
  4. ↑ "Leonardo da Vinci's Unexamined Life as a Painter". Aleteia. 1 December 2019. Cyrchwyd 1 December 2019.
  5. ↑ "Louvre exhibit has most da Vinci paintings ever assembled". The Atlantic. 1 December 2019. Cyrchwyd 1 December 2019.
  6. ↑ "The Vitruvian Man – Leonardo Da Vinci". About.com. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 12 April 2014. Cyrchwyd 20 November 2018.
  7. ↑ Wolchover, Natalie (31 Ionawr 2012). "Did Leonardo da Vinci copy his famous 'Vitruvian Man'?". NBC News. Cyrchwyd 19 Tachwedd 2018.
  8. ↑ 8.0 8.1 8.2 Lester, Toby (1 Chwefror 2012). "The Other Vitruvian Man". Smithsonian Magazine. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2013-09-01. Cyrchwyd 19 Tachwedd 2018.
  9. ↑ "Leonardo: The Man Who Saved Science". Secrets of the Dead. Season 16. Episode 5. 5 April 2017. 52 minutes in. PBS.
  10. ↑ Bossi, Giuseppe (1810)Del Cenacolo di Leonardo da Vinci libri quattro (in Italian) Milano: Stamperia Reale p.208ff
  11. ↑ "Bibliographic reference". Ursusbooks.com. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2011-07-17. Cyrchwyd 2010-08-20.
  12. ↑ "Bibliographical notice, no. 319". Lib.rochester.edu. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 7 January 2009. Cyrchwyd 20 August 2010.
  13. ↑ "LEONARDO DA VINCI. THE UNIVERSAL MAN". venezia.net. Cyrchwyd 2014-02-13.
  14. ↑ Giuffrida, Angela (8 October 2019). "Leonardo da Vinci work 'too fragile' to be transported to France". The Guardian. Cyrchwyd 12 October 2019.
Wedi dod o "https://cy.wikipedia.org/w/index.php?title=Dyn_Vitruvius&oldid=12013816"