Edward Hamer Carbutt

Roedd Syr Edward Hamer Carbutt, Barwnig 1af (22 Gorffennaf, 1838 - 8 Hydref, 1905) yn beiriannydd mecanyddol a wasanaethodd fel llywydd Sefydliad y Peirianwyr Mecanyddol ac fel Aelod Seneddol Rhyddfrydol Bwrdeistrefi Sir Fynwy.

Edward Hamer Carbutt
Ganwyd22 Gorffennaf 1838 Edit this on Wikidata
Bu farw8 Hydref 1905 Edit this on Wikidata
DinasyddiaethTeyrnas Unedig Prydain Fawr ac Iwerddon Edit this on Wikidata
Galwedigaethpeiriannydd, gwleidydd, metelegwr Edit this on Wikidata
SwyddAelod o 23ain Senedd y Deyrnas Unedig, Aelod o 22ain Senedd y Deyrnas Unedig Edit this on Wikidata
Plaid WleidyddolPlaid Ryddfrydol Edit this on Wikidata
PriodMary Rhodes Carbutt Edit this on Wikidata

Bywyd Personol

golygu

Roedd Syr Edward yn fab ieuengaf Francis Carbutt (1792-1874), masnachwr lliain a brethyn o Chapel Allerton ger Leeds. Priododd Mary Rhodes ym 1874 [1]

Yn 16 mlwydd oed aeth yn brentis i gwmni the Midland Railway Company yn Derby lle arhosodd am bedwar blynedd cyn symud i waith llongau yn Jarrow i ddarfod ei hyfforddiant, gan ddychwelyd i Derby ym 1860 fel fforman i'r cwmni rheilffordd.

Yn bedwar ar hugain oed aeth i mewn i bartneriaeth gyda Robinson Thwaits yng ngwaith haearn y Vulcan yn Bradford, cwmni ac oedd enw da iddi am gynhyrchu peiriannau a ddefnyddid i drin haearn a dur gan arbenigo mewn morthwylion mawr a yrrid gan ager. Parodd ei gysylltiad â'r cwmni hyd 1871 pan ymddeolodd fel rheolwr yn 41 mlwydd oed[2]

Gyrfa wleidyddol

golygu

Fe fu yn aelod o gyngor Leeds o 1876 gan wasanaethu fel Maer y dref ym 1878.

Safodd fel ymgeisydd Rhyddfrydol yn etholaeth Bwrdeistrefi Mynwy yn etholiad cyffredinol 1880 gan gipio'r sedd oddi wrth y Ceidwadwyr.[3] Ei brif ddiddordeb fel seneddwr oedd newid y ffordd yr oedd Prydain yn cynhyrchu arfau gan sicrhau bod peirianwyr proffesiynol yn y sector breifat yn chware mwy o ran yn y diwydiant cynhyrchu arfau. Collodd y sedd i'r Ceidwadwyr yn etholiad 1896. Gwasanaethodd fel Uchel Siryf Surry ym 1896.[4]

Ym 1887 etholwyd Carbutt yn Llywydd Sefydliad y Peirianwyr Mecanyddol, cynrychiolodd y Sefydliad ar bwyllgor y Labordy Ffisegol Cenedlaethol. Roedd hefyd yn is-lywydd y Sefydliad Haearn a Dur. Ym 1891 bu yn ymwneud ag ymgais aflwyddiannus i godi dŵr yn Wembley i gystadlu a Thŵr Eiffel ym Mharis.

Marwolaeth

golygu

Bu farw yn Cranleigh, Surrey 8 Hydref, 1905, yn 66 mlwydd oed bu farw y farwniaeth efo fo.[5]

Cyfeiriadau

golygu
  1. "Dissolution Honours - Evening Express". Walter Alfred Pearce. 1892-08-19. Cyrchwyd 2020-07-23.
  2. Grace's Guide to Industrial History Edward Hamer Carbutt [1] adalwyd 13 Mawrth 2015
  3. "Parliamentary History of Monmouth - The Cardiff Times". David Duncan and William Ward. 1893-10-07. Cyrchwyd 2020-07-23.
  4. "Sir Edward Carbutt Dead - Evening Express". Walter Alfred Pearce. 1905-10-09. Cyrchwyd 2020-07-23.
  5. "DEATH OF A BARONETt - County Observer and Monmouthshire Central Advertiser Abergavenny and Raglan Herald Usk and Pontypool Messenger and Chepstow Argus". James Henry Clark. 1905-10-14. Cyrchwyd 2020-07-23.
Senedd y Deyrnas Unedig
Rhagflaenydd:
Thomas Cordes
Aelod Seneddol Bwrdeistrefi Sir Fynwy
18801886
Olynydd:
Syr George Elliot