Eglwys y Santes Wenllwyfo
Eglwys a godwyd yn y 19g ger Dulas, Ynys Môn, yng ngogledd-ddwyrain yr ynys yw Eglwys y Santes Wenllwyfo.
Eglwys newydd y Santes Wenllwyfo | |
---|---|
Eglwys newydd y Santes Wenllwyfo o'r de-orllewin | |
Lleoliad | Dulas, Ynys Môn |
Gwlad | Cymru |
Cristnogaeth | Yr Eglwys yng Nghymru |
Hanes | |
Sefydlwyd | 1856 |
Cysegrwyd i | Llanwenllwyfo |
Pensaerniaeth | |
Statws | Eglwys y Plwyf |
Statws gweithredol | Ar agor |
Dynodiad (etifeddiaeth) | Gradd II* |
Dynodiad | 12 Mai 1970 |
Pensaer/i | Henry Kennedy |
Pensaerniaeth | Eglwys |
Math o bensaerniaeth | Gothig Newydd |
Manylion | |
Defnydd | Carreg a tho llechi |
Administration | |
Plwyf | Amlwch |
Deoniaeth | Twrcelyn |
Archddeoniaeth | Bangor |
Esgobaeth | Esgobaeth Bangor |
Rhanbarth eglwysig | Cymru |
Clergy | |
Priest in charge | H V Jones |
Fe'i codwyd rhwng 1854 a 1856 yn lle'r hen eglwys o'r un enw sydd bellach yn adfeilion. Cysegrwyd y ddwy i santes leol na wyddys fawr ddim amdani, sef Gwenllwyfo. Roedd yr hen eglwys yn rhy fach ac mewn cyflwr gwael, felly gadawyd hi i ddadfeilio a chodwyd eglwys newydd yn ei lle, ychydig yn nes at Ystad Llys Dulas. Cyfrannodd perchennog Llys Dulas £936 at y gost o £1,417 er mwyn ei chael yn nes at ei dŷ, er bod trwch y gynulleidfa ymhellach oddi wrthi. Mae'r eglwys yn un o bedair ym mhlwyf Amlwch ac fel gweddill eglwysi Môn, mae'n rhan o Esgobaeth Bangor.
Yn 1876, cyfrannodd Arundell Neave (a oedd wedi priodi un o deulu Llys Dulas) 27 chwarel o wydr a ddaeth yma o fynachdy yn Fflandrys.
Oherwydd y ffenestri hyn mae wedi'ch chofrestru'n Gradd II* gan Cadw.[1][2]
Yn 2017 roedd gwasanaethau'n dal i gael eu cynnal yn yr eglwys newydd.
Cyfeiriadau
golygu- ↑ What is listing? (PDF). Cadw. 2005. t. 6. ISBN 1-85760-222-6. Archifwyd o'r gwreiddiol (PDF) ar 2012-04-17. Cyrchwyd 2017-10-14.
- ↑ Cadw (2009). "Church of St Gwenllwyfo". Historic Wales. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2012-03-31. Cyrchwyd 20 Medi 2011.