Elisabeth Langgässer
Awdures o'r Almaen oedd Elisabeth Langgässer (23 Chwefror 1899 - 25 Gorffennaf 1950) sy'n cael ei hystyried yn nodigedig am ei gwaith fel awdur storiau byrion a nofelau, ac fel bardd ac athrawes. Roedd Cordelia Edvardson yn blentyn iddi. Mae ei stori fer Saisonbeginn, er enghraifft yn stori am bentref ar gyrion yr Alpau yn codi arwydd sy'n gwahardd Iddewon.
| Elisabeth Langgässer | |
|---|---|
| Ganwyd |
23 Chwefror 1899  Alzey |
| Bu farw |
25 Gorffennaf 1950 (51 oed) Achos: Sglerosis ymledol Karlsruhe |
| Dinasyddiaeth |
 Yr Almaen |
| Galwedigaeth |
awdur geiriau, rhyddieithwr, awdur storiau byrion, ysgrifennwr, bardd, athro |
| Plant |
Cordelia Edvardson |
Fe'i ganed yn Alzey, Rheinland-Pfalz, yr Almaen ar 23 Chwefror 1899 a bu farw yn Karlsruhe, Baden-Württemberg, hefyd yn yr Almaen. [1][2][3][4][5]
Hanodd o deulu dosbarth canol, Catholig. Daeth yn athrawes yn 1922, ac yn dilyn affêr gyda'r Iddew Hermann Heller cafodd blentyn "anghyfrithlon", Cordelia, yn 1929. O ganlyniad i hyn, cafodd ei chardiau o'i swydd dysgu.[6]
Troi at sgwennuGolygu
O 1924 ymlaen cyhoeddodd Langgässer farddoniaeth ac adolygiadau. Ar ôl colli ei gwaith fel athrawes trodd at yrfa lenyddol. Ystyriwyd ei hysgrifau fel Naturmagie (lledrith natur), lle'r oedd elfen o hud yn datblygu o fewn y byd o natur. Roedd y symudiad hwn yn gysylltiedig ag ysgrifenwyr a gyhoeddodd yn y cylchgrawn Die Kolonne rhwng 1929 a 1932. Aelodau eraill o fudiad llenyddol Naturmagie oedd Günter Eich, Horst Lange, Peter Huchel, Wilhelm Lehmann ac Oskar Loerke.[7]
Erlyniaeth gan y NatsiaidGolygu
Daeth Langgässer yn aelod o'r Reichsschrifttumskammer (Siambr Lenyddol y Reich).[8] Yn 1935 priododd Langgässer â Wilhelm Hoffman a chyda'i gilydd cawsant dair merch. Dosbarthwyd Langgässer fel hanner Iddewes oherwydd perthynas Iddewig ar ochr ei thad o'r teulu. Cafodd ei gwahardd ar sail hil o Siambr Lenyddol y Reich ac apeliodd at Hans Hinkel ym mis Awst 1937 ac yna i Goebbels y Ebrill 1938.
Yn diwedd, fe'i harbedwyd gan ei phriodas â Hoffman. Fodd bynnag, cafodd ei merch, Cordelia, yr oedd ei thad yn Iddew amlwg, ei halltudio yn 15 oed i Theresienstadt ac yna Auschwitz yn 1944. Goroesodd Cordelia yn dilyn cyfnewid carcharorion gwersyll â charcharorion o'r Almaen yn Sweden.
AelodaethGolygu
Bu'n aelod o Academi Iaith a Barddoniaeth Almaeneg am rai blynyddoedd.
AnrhydeddauGolygu
CyfeiriadauGolygu
- ↑ Cyffredinol: http://data.bnf.fr/ark:/12148/cb12133888d; ffeil awdurdod y BnF; dyddiad cyrchiad: 10 Hydref 2015.
- ↑ Rhyw: Ffeil Awdurdodi Rhyngwladol, dynodwr VIAF 39412230, https://viaf.org/, adalwyd 4 Tachwedd 2018, Wikidata Q54919 Deutsche Nationalbibliothek; Berlin State Library; Bavarian State Library; Austrian National Library, https://www.dnb.de/EN/Professionell/Standardisierung/GND/gnd_node.html Gemeinsame Normdatei, https://www.dnb.de/gnd, https://www.dnb.de/EN/Professionell/Standardisierung/GND/gnd_node.html, adalwyd 9 Ebrill 2014, Wikidata Q36578
- ↑ Dyddiad geni: Deutsche Nationalbibliothek; Berlin State Library; Bavarian State Library; Austrian National Library, https://www.dnb.de/EN/Professionell/Standardisierung/GND/gnd_node.html Gemeinsame Normdatei, https://www.dnb.de/gnd, https://www.dnb.de/EN/Professionell/Standardisierung/GND/gnd_node.html, adalwyd 9 Ebrill 2014, Wikidata Q36578 http://data.bnf.fr/ark:/12148/cb12133888d; ffeil awdurdod y BnF; dyddiad cyrchiad: 10 Hydref 2015. Discogs; dyddiad cyrchiad: 9 Hydref 2017; enwyd fel: Elisabeth Langgässer; dynodwr Discogs (artist): 3866385.
- ↑ Dyddiad marw: Deutsche Nationalbibliothek; Berlin State Library; Bavarian State Library; Austrian National Library, https://www.dnb.de/EN/Professionell/Standardisierung/GND/gnd_node.html Gemeinsame Normdatei, https://www.dnb.de/gnd, https://www.dnb.de/EN/Professionell/Standardisierung/GND/gnd_node.html, adalwyd 9 Ebrill 2014, Wikidata Q36578 http://data.bnf.fr/ark:/12148/cb12133888d; ffeil awdurdod y BnF; dyddiad cyrchiad: 10 Hydref 2015. Discogs; dyddiad cyrchiad: 9 Hydref 2017; enwyd fel: Elisabeth Langgässer; dynodwr Discogs (artist): 3866385.
- ↑ Man geni: Deutsche Nationalbibliothek; Berlin State Library; Bavarian State Library; Austrian National Library, https://www.dnb.de/EN/Professionell/Standardisierung/GND/gnd_node.html Gemeinsame Normdatei, https://www.dnb.de/gnd, https://www.dnb.de/EN/Professionell/Standardisierung/GND/gnd_node.html, adalwyd 10 Rhagfyr 2014, Wikidata Q36578
- ↑ Joanne Sayner (2007). Women Without a Past?: German Autobiographical Writings and Fascism. Rodopi. p. 119. ISBN 9789042022287.
- ↑ Ingo Roland Stoehr (2001). German Literature of the Twentieth Century: From Aestheticism to Postmodernism. Boydell & Brewer. p. 214. ISBN 9781571131577.
- ↑ Joanne Sayner (2007). Women Without a Past?: German Autobiographical Writings and Fascism. Rodopi. p. 135. ISBN 9789042022287.