Emily Newell Blair

Ffeminist a swffragét Americanaidd oedd Emily Newell Blair (9 Ionawr 1877 - 3 Awst 1951) sy'n cael ei hystyried yn nodigedig am ei dros hymgyrchu dros bleidlais i ferched. Roedd yn un osefydlwyr Cynghress y Menywod dros Etholfraint (League of Women Voters).

Emily Newell Blair
Ganwyd	9 Ionawr 1877  Joplin
Bu farw	3 Awst 1951  Alexandria
Dinasyddiaeth	Unol Daleithiau America
Alma mater	Prifysgol Missouri Coleg Goucher Carthage Senior High School
Galwedigaeth	llenor, ymgyrchydd dros bleidlais i ferched
Plaid Wleidyddol	plaid Ddemocrataidd
Priod	Harry W. Blair
Plant	Newell Blair

Fe'i ganed yn Joplin a bu farw yn Alexandria, Virginia i James Patton Newell ac Anna Cynthia Gray. Roedd yn wleidyddol iawn ei natur, ac roedd yn aelod o'r Blaid Ddemocrataidd.

Magwareth

Pan oedd yn blentyn ifanc, roedd Emily yn ddarllenydd brwd, ac yn awdur talentog. Roedd ganddi syniadau pendant a chredai nad oedd yn arbennig o boblogaidd gyda'i chyd-ddisgyblion na'i hathrawon. I wneud iawn am hyn, rhagorodd yn ei gwaith ysgol.

Roedd ei mam, Anna Cynthia Gray, yn ferch i Elisha Burritt Grey a Margaretta Rachel McDowell. Roedd hi'n or-wyres i'r Parch. Blackleach Burritt ac yn un o ddisgynyddion y Llywodraethwr Thomas Welles a'r Parch. John Lothropp.

Gwnaeth ei thad a oedd yn frodor o Franklin, Venango County, Pennsylvania ffortiwn, pan oedd yn ifanc iawn drwy gwmni torri a gwerthu coed a hefyd yn canfod a masnachu olew. Yn anffodus, archwiliodd am fwy o olew a chollodd ei arian. Symudodd y teulu i Joplin, Missouri tua 1874 gyda thrwydded i ymarfer fel cyfreithiwr. Roedd yn fuddsoddwr yn y pwll glo lleol yn Joplin a gwasanaethodd hefyd fel Clerc y Llys Sirol yn Joplin. Yn 1883, cafodd ei ethol yn Gofiadur Gweithredoedd Sir Jasper, ac yna symudodd ei deulu i Carthage, bymtheg milltir i ffwrdd o Joplin. Gwasanaethodd hefyd gyda 30ain Troedfilwyr Gwirfoddol Iowa (30th Iowa Volunteer Infantry) fel is-gapten yn y Rhyfel Cartref.

Graddiodd yn 1894 yn Ysgol Uwchradd Carthage. Addysgwyd hi yng Ngholeg Goucher a Phrifysgol Missouri. Dychwelodd i Carthage ar ôl marwolaeth ei thad, cyn graddio, i helpu i gefnogi a gofalu am ei brawd a'i thair chwaer.

Priodi

Priododd ar Ragfyr 24, 1900 yn Carthage, Jasper County, Missouri â Harry Wallace Blair, mab John Blair a Mary Jane Plttenger. Ganed Harry ar 7 Gorffennaf 1877 yn Maryville, Missouri a bu farw yn [[Alexandria, Arlington County, Virginia ym 1964. Graddiodd yn 1904 yn Ysgol y Gyfraith Prifysgol George Washington. Wrth fynychu ysgol y gyfraith, bu’n gweithio fel ysgrifennydd i'r Ysgrifennydd Llafur a Masnach George B. Cortelyou. Yn ystod y Rhyfel Byd Cyntaf, gwasanaethodd yn Ffrainc gyda'r Young Men's Christian Association. Ar ôl y rhyfel, dychwelodd i'r Unol Daleithiau ac o 1919 i 1933, bu'n ymarfer y gyfraith yn Joplin, Missouri.

Gyrfa ac ymgyrchu

Daeth Blair yn swffragét gweithgar iawn. Yn 1914, daeth yn gadeirydd cyhoeddusrwydd Missouri Equal Suffrage Association a golygydd cyntaf ei chyhoeddiad misol, Missouri Woman.

Ar ôl i'r Unol Daleithiau ymuno â'r Rhyfel Byd Cyntaf, daeth Blair yn is-gadeirydd Pwyllgor Menywod Missouri o'r Cyngor Amddiffyn.

Roedd hi wedi bod yn un o sylfaenwyr Cynghress y Menywod dros Etholfraint, ond sylweddolodd fod menywod wedi colli mantais wleidyddol ers ennill y bleidlais.

Er bod ganddyn nhw'r hawl i bleidleisio, roedden nhw'n tueddu i beidio â phleidleisio mewn carfanau effeithiol. Dadleuodd Blair y byddai'n rhaid i ferched drefnu a chefnogi ymgeiswyr benywaidd cryf am swydd a allai arwain y galw am gydraddoldeb. O ganlyniad, trefnodd fwy na 2,000 o Glybiau Democrataidd i Fenywod ledled y wlad ac adeiladodd raglenni hyfforddi rhanbarthol ar gyfer gweithwyr benywaidd. Gwasanaethodd gyntaf fel ysgrifennydd (1922–1926) ac yna'n ddiweddarach fel llywydd (1928–1929) Clwb Democrataidd Cenedlaethol y Fenyw, a hi oedd prif sylfaenydd y clwb.