Pennsylvania
Mae Pennsylvania (hefyd yn Gymraeg Pensylfania)[1] yn un o daleithiau Unol Daleithiau America. Ei llysenw yw'r Dalaith Maen Clo a'i henw swyddogol yw Cymanwlad Pennsylvania. Y ddwy ddinas fwyaf yw Philadelphia a Phittsburgh.
 | |
| Arwyddair | Virtue, liberty, and independence  |
|---|---|
| Math | taleithiau'r Unol Daleithiau, gwladwriaeth |
| Enwyd ar ôl | William Penn |
En-us-Pennsylvania.ogg | |
| Prifddinas | Harrisburg, Pennsylvania |
| Poblogaeth | 13,002,700 |
| Sefydlwyd |
|
| Anthem | Pennsylvania |
| Pennaeth llywodraeth | Josh Shapiro |
| Cylchfa amser | Cylchfa Amser y Dwyrain, UTC−05:00, America/Efrog Newydd |
| Iaith/Ieithoedd swyddogol | Saesneg |
| Daearyddiaeth | |
| Rhan o'r canlynol | Canolbarth yr Iwerydd, Northeastern United States, taleithiau cyfagos UDA |
| Sir | Unol Daleithiau America |
| Gwlad |  Unol Daleithiau America |
| Arwynebedd | 119,283 km² |
| Uwch y môr | 335 metr |
| Gerllaw | Llyn Erie, Afon Delaware |
| Yn ffinio gyda | Efrog Newydd, New Jersey, Delaware, Maryland, Gorllewin Virginia, Ohio, Ontario, Province of Quebec, Upper Canada, Province of Canada |
| Cyfesurynnau | 41°N 77.5°W |
| US-PA | |
| Gwleidyddiaeth | |
| Corff gweithredol | Llywodraeth Pennsylvania |
| Corff deddfwriaethol | Cynulliad Cenedlaethol Pennsylvania |
| Swydd pennaeth y Llywodraeth | Llywodraethwr Pennsylvania |
| Pennaeth y Llywodraeth | Josh Shapiro |
 | |
Gwladychwyd tiroedd eang i'r gogledd a'r gorllewin o Philadelphia gan Grynwyr o Gymru yn yr 17g, ac mae'n debyg y symbylwyd y gwladychiad gan y dyhead i gael rhyddid i addoli yn ôl eu credo. Mae'r nofel gan Marion Eames Y Rhandir Mwyn wedi ei seilio ar hanes y gwladychiad hwn.
Erbyn 1700, roedd un traean (33%) o'r dalaith yn Gymry. Ceir llawer o enwau lleoedd Cymraeg a Chymreig yma hyd heddiw - sy'n dyst i'r gwladychu hwn. Yn niwedd y 18g cafwyd ail don o wladychu, wedi'i arwain gan Morgan John Rhys o'r enw Cambria ac a elwir heddiw Tir Cambria (Cambria Country). Erbyn Cyfrifiad 2003-6 dim ond 1.5% oedd yn galw'u hunain 'o darddiad Cymreig'.[2]
Ar fur dwyreiniol Neuadd y Dref yn Philadelphia, er enghraifft, ceir plac sy'n cynnwys y geiriad hwn:
| “ |
Perpetuating the Welsh heritage, and commemorating the vision and virtue of the following Welsh patriots in the founding of the City, Commonwealth, and Nation: William Penn, 1644-1718, proclaimed freedom of religion and planned New Wales later named Pennsylvania. Thomas Jefferson, 1743-1826, third President of the United States, composed the Declaration of Independence. Robert Morris, 1734-1806, foremost financier of the American Revolution and signer of the Declaration of Independence. Governor Morris, 1752-1816, wrote the final draft of the Constitution of the United States. John Marshall, 1755-1835, Chief Justice of the United States and father of American constitutional law. |
” |
Ceir ffiniau taleithiau: Delaware i'r de-ddwyrain, Maryland i'r de, Gorllewin Virginia i'r de-orllewin, Ohio i'r gorllewin, Llyn Erie ac Ontario, Canada i'r gogledd-orllewin, Efrog Newydd i'r gogledd a New Jersey i'r dwyrain. Asgwrn cefn y dalaith yw Mynyddoedd yr Appalachian sy'n gorwedd yng nghanol y dalaith, o'r gogledd i'r de.
Dinasoedd, trefi a'u poblogaethGolygu
| Dinas | Poblogaeth |
|---|---|
| Philadelphia | 1,547,607
|
| Pittsburgh | 306,211
|
| Allentown | 118,974
|
| Erie | 101,047
|
| Reading | 88,102
|
| Scranton | 75,809
|
| Bethlehem | 75,103
|
| Lancaster | 59,360
|
| Levittown | 52,700
|
| Harrisburg | 49,279
|
Galeri o enwau llefydd Cymraeg a ChymreigGolygu
Gwynedd ValleyGolygu
Swyddfa Bost Gwynedd Valley
Gorsaf reilffordd Gwynedd Valley
Bala CynwydGolygu
Bala Pointe, Bala
Adeilad enfawr 'Two Bala Plaza', Bala
Arwyddbost ym Mala Cynwyd: 'Clwyd Road a Colwyn Lane'
St Asaph Road
Arwydd mewn parc: Bala Cynwyd Playground
Arwyddbost ym Mala Cynwyd: 'Llandrillo Road a Trevor Lane'
'Merion Memorial Park' a 'Bryn Mawr Avenue'
Arwydd 'Cynwyd Heritage Trail' ym Mala Cynwyd
Ysgol Cynwyd
'Bala Cynwyd Middle School'
Arwyddbost 'Derwen Road' a 'Bryn Mawr Avenue'
Penllyn, PennsylvaniaGolygu
Arwydd gorsaf drenau Penllyn
Gorsaf drenau Penllyn
Bwrdeisdref Sirol Gogledd CymruGolygu
Bwrdeisdref Sirol Gogledd Cymru
Narberth, PennsylvaniaGolygu
Sinema gyda'r enw 'Narberth' yn Narberth, Pennsylvania
Arwydd 'Merion Rd', Narberth
Arwydd 'Anthwyn Rd' a 'Montgomery Ave', Narberth
Arwydd 'Haverford Rd' a 'Montgomery Ave', Narberth
Arwydd'Iona Ave', Narberth
-
Sinema Narberth, Narberth
Haverford Ave' a 'N Narberth Ave', Narberth
Arwydd bwrddeistref Narbeth
Car heddlu Narberth
Gorsaf dân Narberth, Pennsylvania
Adeilad Bwrdeistrefol, Narberth
Arwyddion 'Conway Ave' a 'Haverford Ave'
Gorsaf reilffordd Narberth
Bwrdd arwyddion cymunedol
Berwyn, PennsylvaniaGolygu
Gorsaf Reilffordd tref 'Berwyn'
Swyddfa Bost Berwyn
Siop: 'Berwyn Kitchen and Bathrooms'
Siop Berwyn News Agency
Bryn MawrGolygu
Arwydd Ysbyty Bryn Mawr
Merion, PennsylvaniaGolygu
Bws ysgol 'Lower Merion'
Arwydd 'Merion Mercy Academy', Meirion
Merion
Arwydd 'Mallwyd Road'; Merion
gorsaf reilffordd Merion
PhiladelphiaGolygu
Arwydd elegtronig yng ngorsaf reilffordd Philadelphia yn nodi tref Cynwyd
Arwydd elegtronig yng ngorsaf reilffordd Philadelphia, yn nodi'r cymuned Elwyn
Whitford, PennsylvaniaGolygu
Gorsaf drenau Whitford
Gorsaf drenau
HaverfordGolygu
Coleg Haverford
Swyddfa Bost tref Haverford, Pennsylvania
Arwydd 'Haverford Square'
Cymuned Haverford
Arwydd yr orsaf Reilffordd
GolygfeyddGolygu
Gweler hefydGolygu
- Polygonum pensylvanicum: "Y ganwraidd rosliw"
CyfeiriadauGolygu
- ↑ Geiriadur yr Academi, [Pennsylvania].
- ↑ American FactFinder, United States Census Bureau. "American Community Survey 3-Year Estimates". Factfinder.census.gov. Cyrchwyd 31 Gorffennaf 2010.
Dolenni allanolGolygu
- Llywodraeth talaith
- Y Cymry yn Pennsylvania Archifwyd 2006-06-30 yn y Peiriant Wayback.