Ernest Rutherford

Ffisegydd o Loegr oedd Ernest Rutherford (30 Awst 1871 – 19 Hydref 1937).

Ernest Rutherford
Ganwyd	30 Awst 1871  Nelson, Spring Grove, Brightwater
Bu farw	19 Hydref 1937  Caergrawnt
Man preswyl	Seland Newydd
Dinasyddiaeth	Seland Newydd
Addysg	Baglor yn y Celfyddydau, Meistr yn y Celfyddydau, Baglor mewn Gwyddoniaeth, Doethuriaeth mewn Gwyddoniaeth
Alma mater	Prifysgol Canterbury, Seland Newydd Prifysgol Caergrawnt Coleg y Drindod, Caergrawnt Nelson College
ymgynghorydd y doethor	Alexander William Bickerton J. J. Thomson
Galwedigaeth	gwyddonydd niwclear, cemegydd, ffisegydd, athro cadeiriol, gwleidydd, academydd
Swydd	llywydd y Gymdeithas Frenhinol, Aelod o Dŷ'r Arglwyddi, Langworthy Professor
Cyflogwr	Cavendish Laboratory Owens College Prifysgol Manceinion Prifysgol McGill
Tad	James Rutherford
Mam	Martha Thompson
Priod	Mary Georgina Rutherford
Plant	Eileen Mary Rutherford
Perthnasau	Ralph H. Fowler
Gwobr/au	Medal Coffa Hector, Gwobr Cemeg Nobel, Medal Matteucci, Medal Copley, Medal Franklin, Gwobr Elliott Cresson, Cymrawd y Gymdeithas Frenhinol, Gwobr Darlithyddiaeth Faraday, Medal Wilhelm Exner, Gwobr Faraday, Medal Rumford, Medal Albert, Bakerian Lecture, Honorary Fellow of the Royal Society Te Apārangi, Honorary Fellow of the Royal Society of Edinburgh, Guthrie Lecture, T. K. Sidey Medal, Bressa Prize, Marchog Faglor, Urdd Teilyngdod, Silliman Memorial Lectures, Barnard Medal for Meritorious Service to Science, IET Kelvin Lecture, Faraday Medal and Prize, Echegaray Medal, Dalton Medal, doethor anrhydeddus o Brifysgol Paris, honorary doctor of the University of New Zealand
llofnod

Ei ddamcaniaeth, a adnabyddir fel Gwasgariad Rutherford, yw sut y dangosir fod cnewyllyn atom yn ddwys gydag electronau mewn plisgynnau allanol. Y gred flaenorol oedd bod yr atom yn fodel o 'bwdin plwm' (neu "Fodel y Pwdin Nadolig"), gyda protonau, niwtronau ac electronau wedi eu gwasgaru'n gyson.

Eginyn erthygl sydd uchod am Sais neu Saesnes. Gallwch helpu Wicipedia drwy ychwanegu ato.