Irene Eisinger
Roedd Irene Eisinger (8 Rhagfyr 1903 - 8 Ebrill 1994) yn gantores opera ac actores ffilm Almaeneg a ffodd i Loegr yn y 1930au. Roedd gan ei gyrfa gysylltiad agos â chreu a blynyddoedd cynnar Gŵyl Opera Glyndebourne.
| Irene Eisinger | |
|---|---|
 | |
| Ganwyd | 8 Rhagfyr 1903  Koźle, Kosel |
| Bu farw | 8 Ebrill 1994 Weston-super-Mare |
| Dinasyddiaeth |  Yr Almaen  Lloegr |
| Galwedigaeth | canwr opera |
| Math o lais | soprano |
Bywyd a gyrfa
golyguGanwyd Irene Eisinger yn Costel tref fechan yn Silesia, a oedd yn perthyn i Ymerodraeth yr Almaen adeg ei genedigaeth. Heddiw, mae'r dref yng Ngwlad Pwyl. Cafodd ei hyfforddi fel soprano soubrette ac astudiodd actio gyda Paula Mark-Neusser yn Fienna a phiano gyda G. Schönewald.[1]
Operâu a ffilmiau
golyguRoedd ei ymddangosiadau cyntaf - ym maes yr opera a'r byd ffilm - ym 1926. Chwaraeodd ran fach yn ffilm dawel Frederic Zelniks Die Försterchristl (Y Dawnsiwr Bohemaidd) a dechreuodd ganu rolau blaenllaw mewn operâu ac operâu yn y Stadttheater Basel yng ngogledd y Swistir. Ym 1928 cafodd ei galw i Berlin ac o fewn cyfnod byr daeth yn un o hoff gantorion yr arweinydd Otto Klemperer - yn gyntaf yn Nhŷ Opera Kroll, yn nes ymlaen yn y Staatsoper Unter den Linden. Er ei bod yn cael ei chofio orau am ei rolau soubrette yn operâu Mozart, yn enwedig Despina a Blonde, ac fel Ännchen yn opera Carl Maria von Weber Der Freischütz, cafodd lwyddiannau ac edmygedd mawr hefyd yn rolau operetta Strauss, yn enwedig fel Arsena yn Der Zigeunerbaron ac fel Adele yn Die Fledermaus.[2]
Ym 1930 fe ymddangosodd fel Adele yn fersiwn Max Reinhardts o Die Fledermaus,[3] fel Cherubino yn opera Mozart Le nozze di Figaro yng Ngŵyl Salzburg [4] ac eto fel Adele yn Opera Talaithiol Vienna.[5] Yn diweddarach yn yr un flwyddyn rhyddhawyd ei ffilm sain gyntaf, y comedi ysgafn Zwei Herzen im 3/4 Takt (Dwy Galon Mewn Curiad Walts) - gydag Eisinger fel Anni Lohmeier a gyda’r actor enwog a phoblogaidd Willi Forst mewn rôl flaenllaw. Y ffilm hon oedd y ffilm iaith dramor gyntaf i gael ei rhyddhau gydag isdeitlau yn yr Unol Daleithiau.[6] Dilynodd dwy ran ffilm flaenllaw arall ym 1931: Leopoldine yn Die lustigen Weiber von Wien (Gwragedd Llawen Fienna) rôl y teitl mewn fersiwn Zelnik o Die Försterchristl, bellach gyda sain a chanu.[7][8]
Bu yn Cherubino yn Salzburg hyd at 1933, ac ym 1931 ychwanegodd rôl arall at ei repertoire Salzburg: Papagena yn Die Zauberflöte - eto gyda gwahoddiadau mynych tan 1933.[9] Ym 1932, perfformiodd Eisinger yn opera Cabaret Rufen Sie Herrn Plim gan Mischa Spoliansky [10] a chanodd Luise Matthes yn opera Kurt Weill Die Bürgschaft gyda Hans Reinmar a Lotte Lenya yn y Städtische Oper Berlin. Yr arweinydd oedd Fritz Stiedry.[11][12]
Ymddangosodd mewn dwy ffilm fer ( Kabarett-Programm Nr. 4, 1931, ac Eine Johann-Strauss-Fantasie, 1933) a gwnaeth sawl recordiad gyda Grammophon, HMV / Electrola, Ultraphon ac Orchestrola. Roedd ei chanu yn ymdrin â repertoire eang yn rhychwantu o Mozart ac Auber i CM Weber, Albert Lortzing, Puccini, Lehár a Strauss, gan gynnwys gweithiau Leo Fall, Bruno Granichstaedten, Ralph Benatzky a Robert Stolz. Ei phartneriaid gwrywaidd mewn deuawdau oedd Siegfried Arno, Paul Morgan, Joseph Schmidt, Erik Wirl a Richard Fritz Wolf.
Ymfudo, Glyndebourne, Tŷ Opera Brenhinol
golyguEr ei fod yn boblogaidd iawn gyda chynulleidfa Berlin, gorfodwyd Eisinger i adael yr Almaen yn fuan ar ôl i'r Natsïaid dod i rym ym 1933 oherwydd ei hachau Iddewig. Ni allai ganu mwyach mewn unrhyw theatr ym Mhrifddinas yr Almaen. Cymerodd loches yn Tsiecoslofacia ac aeth i ganu yn nhai opera Prague, Amsterdam a Brwsel - ac unwaith eto yng Ngŵyl Salzburg. Ym 1933, yn ogystal â Cherubino a Papagena fe’i gwahoddwyd i ganu rôl mewn opera Richard Strauss. Dyma fyddai ei hymddangosiad olaf yn Salzburg. Canodd Hermione yng nghynhyrchiad cyntaf ail fersiwn Helena o'r Aifft.
Parhaodd Eisinger i ganu yn Opera Taleithiol Prague tan 1937, ond eisoes ym 1934 fe’i gwahoddwyd gan ymfudwyr o’r Almaen Fritz Busch a Carl Ebert i gymryd rhan yng Ngŵyl gyntaf Glyndebourne. Yn anhysbys i gynulleidfaoedd Prydain, canodd Despina yn opera Mozart Così fan tutte a gyda llwyddiant mawr. Wedi hynny daeth yn ffefryn cadarn yn yr ŵyl, gan ymddangos fel Blonde yn Die Entführung aus dem Serail ac fel Papagena yn Die Zauberflöte ym 1935, gan ddychwelyd yno bob blwyddyn ond un, hyd ddechrau'r Ail Ryfel Byd pan orfodwyd i'r ŵyl cau.[2] Mae recordiad Glyndebourne 1935 o Così fan tutte, a arweiniwyd gan Fritz Busch, yn rhoi syniad iawn o lais Eisinger, ei chanu chwaethus a'i phersonoliaeth hyfryd. Er na ymddangosodd hi yn yr Ŵyl ym 1936, canodd yr Aquarellen waltz, op. 258, gan Josef Strauss mewn cyngerdd yn Glyndebourne - gyda 600 o weithwyr a thenantiaid John Christie yn bresennol, i gofio genedigaeth mab Christie, George, ar 31 Rhagfyr 1934. Oherwydd ei lwyddiant, bu’n rhaid ail berfformio'r cyngerdd.
Ym 1936 dewisodd yr impresario C. B. Cochran, a oedd wedi ei hudo gan ei Papagena yn Glyndebourne, hi ar gyfer y diwygiad o'r rifiw Follow the Sun yn yr Adelphi yn Llundain. Yno, canodd y gân, Love is a Dancing Thing, rhif poblogaidd gan Howard Dietz ac Arthur Schwartz. Ei phartner oedd y bariton enwog Gerald Nodin.[13] Ym mis Rhagfyr yr un flwyddyn, bu Eisinger yn y Tŷ Opera Brenhinol fel Gretel yn opera Humperdinck Hänsel und Gretel, gyda Maggie Teyte fel Hänsel, yn cael ei chanu yn iaith Almaeneg. Wythnos yn ddiweddarach canodd Adele yn Die Fledermaus (yn Saesneg), ″ennill clod arbennig″ am ei pherfformiad o'r gân Mein Herr Marquis.[2]
Am y tri thymor nesaf dychwelodd y gantores i Glyndebourne, gan ychwanegu Susanna a Barbarina yn Le nozze di Figaro at ei repertoire Glyndebourne, wrth barhau i ganu ei rolau eraill. Erbyn hyn roedd hi'n byw yn Lloegr yn barhaol. Ym 1939 canodd Eisinger Ilya mewn cynhyrchiad prifysgol o opera Mozart Idomeneo yng Nghaergrawnt ac actio yn sioe gerdd Georgian Springtime gan Beatrice Saxon Snell yn Theatr y Embassy yn Llundain - gyda Geoffrey Dunn, Frederick Ranalow, a George Skillan yn y cast.[14] Ym 1940, pan aeth Glyndebourne ar daith gyda The Beggar's Opera, cymerodd drosodd rôl Polly Peachum gan Audrey Mildmay a oedd wedi dal Rwbela yn ystod rhediad Llundain. Ar ben hynny, cymerodd ran yn y comedi ffilm Young Man's Fancy a chafodd ei gwahodd gan y BBC i ganu yn Die Fledermaus ac yn Arlecchino, opera act sengl gan Ferruccio Busoni.[15]
Pan gaeodd Glyndebourne, ymddeolodd Eisinger o'r llwyfan.
Ei pherfformiadau operatig olaf oedd cyfres o saith perfformiad o Così fan tutte yng nghynhyrchiad gwreiddiol Glyndebourne gan Carl Ebert yng Ngŵyl Ryngwladol Caeredin ym mis Awst a mis Medi 1949 - ynghyd â chast amlwg yn cynnwys Suzanne Danco (Fiordiligi), Sena Jurinac (Dorabella ), Petre Munteanu (Ferrando), Marko Rothmuller (Guglielmo), John Brownlee (Don Alfonso) a'r Gerddorfa Ffilharmonig Frenhinol dan arweiniad Hans Oppenheim. Canodd Despina.
Wedi hynny dim ond mewn cyngherddau a darlledwyd gan y BBC y cafodd ei chlywed.
Bywyd preifat
golyguPriododd y canwr Gerhard Schönewald, meddyg o Lundain o dras Almaenig a oedd wedi ymfudo o Bad Nauheim. Bu iddynt ddwy ferch, Susanne (ganwyd ym 1944) ac Emily-Ruth (1946). Ysgarodd y cwpl yn ddiweddarach.
Bu farw Irene Eisinger ar 8 Ebrill 1994, yn Weston-super-Mare, Gwlad yr Haf.
Recordiau
golygu- Così fan tutte (Wolfgang Amadeus Mozart), rôl Despina. Cwmni Opera Gwŷl Glyndebourne dan arweiniad Fritz Busch. HMV DB 2652 bis DB 2673 - Glyndebourne, Mehefin 1935
Ffilmiau
golygu| Teitl | Blwyddyn | Rôl | Cyfarwyddwr |
|---|---|---|---|
| Y Dawnsiwr Bohemaidd | 1926 | Frederic Zelnik | |
| Dwy Galon Mewn Curiad Walts | 1930 | Anni Lohmeier | Géza von Bolváry |
| Merch y Coedwigwr | 1931 | Christl Lange sy'n cael ei adnabod fel "Försterchristl" | Frederic Zelnik |
| Gwragedd Llawen Fienna | 1931 | Leopoldine | Géza von Bolváry |
| The Immortal Hour | 1939 | Etain | Rutland Boughton |
| Young Man's Fancy | 1939 | Canwr yn yr Hôtel de L'Univers | Robert Stevenson |
Cyfeiriadau
golygu- ↑ vgl. Müller, Reinhard: Paula Mark-Neusser. Archifwyd 2020-09-20 yn y Peiriant Wayback In: Archiv für die Geschichte der Soziologie in Österreich
- ↑ 2.0 2.1 2.2 Elizabeth Forbes: Obituary: Irene Eisinger Archifwyd 2017-11-07 yn y Peiriant Wayback yn: The Independent (Llundain), 30 Ebrill 1994.
- ↑ Musik: Joh. Strauss, Text nach dem Französischen bearb. v. C. Rößler u. M. Schiffer; Neugestaltung v. Max Reinhardt, musikal. Einrichtung von Erich Wolfgang Korngold, see Johann Strauß Archifwyd 2012-03-13 yn y Peiriant Wayback auf operone.de
- ↑ See: Ensemble 1930
- ↑ Cast List of Die Fledermaus. Db-staatscoper.die-antwort.eu, Retrieved 9 July 2016.
- ↑ "Zwei Herzen im 3/4 Takt | filmportal.de". Filmportal.de. Cyrchwyd 20 August 2020.
- ↑ "Die lustigen Weiber von Wien | filmportal.de". Filmportal.de. Cyrchwyd 20 August 2020.
- ↑ "Die Försterchristl | filmportal.de". Filmportal.de. Cyrchwyd 20 August 2020.
- ↑ see: Kaut, p. 268 and 269.
- ↑ Berthold Leimbach: Tondokumente dêr Kleinkunst und ihre Interpreten 1898-1945. Göttingen, Selbstverlag 1991, without page numbers.
- ↑ "Besetzungsliste". Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2016-12-28. Cyrchwyd 20 August 2020.
- ↑ Opening night was 10 March 1932. "The plot bears clear parallels with the rise of Nazism in Germany". Therefore the opera was banned after Hitler came into power.
- ↑ "Scene 18. Kleine Acrobat (Lyric by Howard Dietz): The Acrobat - Gerald Nodin. His Partner - Irene Eisinger. Gerald Nodin's and Irene Eisinger's costumes designed by Ernst Stern. Executed by B. J. Simmons & Co., Ltd.", vgl. Besetzungsliste
- ↑ The Dramatic List Who's Who In Theatre Archifwyd 2015-09-15 yn y Peiriant Wayback, A Biographical Record of the Contemporary Stage Tenth Edition. Retrieved 10 July 2016.
- ↑ vgl. Aufstellung von Alan Robinson bei musicweb-international.com