Karel Hynek Mácha

Bardd a rhyddieithwr Tsiecaidd yn yr iaith Tsieceg oedd Karel Hynek Mácha (16 Tachwedd 18105 Tachwedd 1836) a flodeuai yn yr Oes Ramantaidd yn llenyddiaeth Tsieceg.

Karel Hynek Mácha
Darluniad o Karel Hynek Mácha gan Jan Vilímek.
Ganwyd16 Tachwedd 1810 Edit this on Wikidata
Prag Edit this on Wikidata
Bu farw6 Tachwedd 1836 Edit this on Wikidata
Litoměřice Edit this on Wikidata
Galwedigaethllenor, bardd, dramodydd, artist, rhyddieithwr Edit this on Wikidata
Adnabyddus amMáj Edit this on Wikidata
llofnod

Ganed ef ym Mhrag, Teyrnas Bohemia, yng nghyfnod Ymerodraeth Awstria, yn fab i deulu tlawd. Yn ystod ei arddegau ceisiodd Mácha lenydda trwy gyfrwng yr Almaeneg, ond erbyn 1830 ysgrifennai ei gerddi, ysgrifau, a straeon yn ei famiaith. Dylanwadwyd arno gan yr adfywiad cenedlaethol Tsiecaidd a chan lenyddiaeth Ramantaidd Lloegr a Gwlad Pwyl. Treuliodd ei ieuenctid yn crwydro'r olion cestyll yng nghefn gwlad Bohemia, ac aeth ar daith i ogledd yr Eidal ym 1834. Astudiodd y gyfraith ym Mhrifysgol Prag, ac ym 1836 symudodd i Litoměřice o weithio yn y gwasanaeth sifil. Yno bu farw Karel Hynek Mácha o niwmonia, yn 25 oed.[1]

Cyhoeddodd Mácha ychydig o'i farddoniaeth yn ystod ei oes, ac ysgrifennodd Obrazy ze života mého ("Lluniau o'm Mywyd"; 1834), casgliad o bortreadau hunangofiannol mewn rhyddiaith delynegol. Ysgrifennodd hefyd nofel, Cikáni ("Sipsiwn"), ym 1835–36, ond mae'r rhan fwyaf o'i ryddiaith arall yn anorffenedig. Campwaith Mácha ydy'r delyneg hir Máj ("Mai"; 1836), yr esiampl fawr gyntaf o farddoniaeth iambig yn yr iaith Tsieceg. Naws brudd ac hiraethus sydd i'w farddoniaeth, sydd yn mynegi athroniaeth dyngedfenyddol y bardd. Mae'n aml yn ymwneud â themâu natur, canoloesoldeb, a diwylliant Tsiecaidd.

Cyfeiriadau

golygu
  1. (Saesneg) Karel Hynek Mácha. Encyclopædia Britannica. Adalwyd ar 4 Awst 2023.