Marchog (gwyddbwyll)
Darn Gwyddbwyll yw Marchog.
Symud Marchog
golygu| a | b | c | d | e | f | g | h | ||
| 8 |    | 8 | |||||||
| 7 | 7 | ||||||||
| 6 | 6 | ||||||||
| 5 | 5 | ||||||||
| 4 | 4 | ||||||||
| 3 | 3 | ||||||||
| 2 | 2 | ||||||||
| 1 | 1 | ||||||||
| a | b | c | d | e | f | g | h | ||
Marchog yw'r unig ddarn ar y bwrdd Gwyddbwyll sy'n cael neidio dros ddarn arall. Mae Marchog sydd ar sgwâr golau wastad yn glanio ar sgwâr tywyll, a Marchog sydd ar sgwâr tywyll yn glanio ar un golau.
Mae llawer o chwaraewyr yn agor y gêm drwy symud ei marchog i sgwâr f3, neu'r marchog arall i sgwâr c3. Gall Marchog symud ymlaen ac yn ôl.
Defnyddio Marchog
golyguGosod Marchog yn y canol
Mae'r tri llun isod yn dangos yn glir pam ei bod yn bwysig ceisio symud Marchog i ganol y bwrdd er mwyn iddo reoli mwy o sgwariau:
- yn y llun cyntaf mae Marchog Gwyn yng nghanol y bwrdd ac yn rheoli neu fygwth 8 sgwâr
- yn yr ail lun mae'n agos at un ymyl, ac felly'n rheoli neu fygwth 4 sgwâr yn unig
- yn y llun olaf mae Marchog Du reit yn y gornel ac yn rheoli neu fygwth 2 sgwâr yn unig.
Mae'r Saeson yn defnyddio dywediad "dim on the rim" i esbonio sut mae pwerau Marchog yn gwanhau wrth symud yn rhy agos i ymyl y bwrdd.
Fforch Marchog
Mae Marchog yn ddarn defnyddiol iawn i greu 'fforch', a chipio darn mwy pwerus wrth y gelyn. Ystyr fforch yw pan fod darn un lliw yn bygwth dau ddarn y lliw arall ar yr un pryd - neu fwy na dau ddarn wrth gwrs.
Yn y llun mae Marchog Gwyn yn bygwth Brenin Du - Siach! Rhaid i Du felly symud y Brenin, a does dim y gall wneud i achub ei Frenhines, sydd hefyd yn cael ei bygwth gan Farchog Gwyn.
Fforch Marchog ar waith
Edrych ar y llun gyferbyn. Mae'n dangos sefyllfa o gêm iawn. Mae Du ar y blaen yn y gêm, ac mae Gwyn newydd symud Marchog i sgwâr d5 i fygwth Brenhines Du. Mae Du yn bwriadu symud ei Frenhines o e7 i e6 i fygwth Marchog Gwyn a'i yrru yn ôl. Camgymeriad mawr iawn!
Os yw Du'n gwneud hyn symudiad nesaf Gwyn fydd symud y Marchog i c7 - Siach - a fforch ar Frenin, Brenhines a Chastell Du, a chyfle i Gwyn gipio Brenhines Du.
Mae Gwyn yn ôl yn gêm, yn wir mae ganddo fantais dros Ddu nawr!
