Maudie Edwards

Actores, digrifwraig a chantores o Gymru oedd Elizabeth Maud (Maudie) Edwards (16 Hydref 1906 – 24 Mawrth 1991). Mae hi'n cael ei chofio yn bennaf am chwarae rhan Elsie Lappin, y cymeriad cyntaf i yngan llinell o ddeialog yn yr opera sebon Coronation Street.

Maudie Edwards
Ganwyd	16 Hydref 1906  Castell-nedd
Bu farw	24 Mawrth 1991  Llundain
Dinasyddiaeth	Cymru
Galwedigaeth	actor, canwr

Cefndir

Ganwyd Edwards yn 16 Florence Street, Castell-nedd, yn ferch i Edward Rees (Ned) Edwards, gweithiwr tunplat, a Mary Ann (née Anthony) ei wraig. Er bod y ddau riant yn siaradwyr Cymraeg, magwyd eu plant yn uniaith Saesneg. Yn ogystal â gweithio yn y gwaith tun roedd Ned yn ategu at incwm y teulu trwy berfformio act comedi a dawns gyda Maudie a'i chwaer hyn May yn Theatr Vints Palace Castell-nedd Ned Edwards and his Two Little Queenies.

Bu'n briod ddwywaith, ei gwr cyntaf oedd Ralph Zeiller, teiliwr o Gastell Nedd wedi i'r briodas torri priododd Col Bill Foulks

Gyrfa

Ymddangosodd Edwards ar y sgrin fawr am y tro cyntaf, yn y ffilm Flying Doctor ym 1936, wedi hynny bu'n ymddangos mewn llawer o ffilmiau eraill hyd 1972, pan fu'n chware rhan Mrs Utah Watkins yn ffilm Under Milk Wood gyda Richard Burton ac Elizabeth Taylor. Yn ogystal â chware rhannau cymeriadau mewn ffilmiau bu hi hefyd yn trosleisio rhannau canu ar gyfer actoresau eraill megis Diana Dors a Margaret Lockwood. Rhwng y 1920au a'r 1950au bu Edwards yn ymddangos mewn sioeau variety ar hyd a lled Prydain fel Maudie Edwards the The Modern Comedienne, fel arfer yn weddol isel ar y rhestr; uchafbwynt yr agwedd hon o'i gyrfa oedd ymddangos gyda Frank Sinatra aMax Miller am bythefnos yn y London Palladium ym 1950.

Bu Edwards yn un o sêr y gyfres radio ysgafn Welsh Rarebit, rhaglen a ddarlledwyd rhwng 1940 a 1944 ar gyfer milwyr o Gymru oedd yn gwasanaethu yn yr Ail Rhyfel Byd, adferwyd y rhaglen fel rhaglen i gynulleidfa cyffredinol rhwng 1948 a 1951.

Yn y 1950au bu gwaith llwyfan Edwards yn bennaf gysylltiedig â theatrau Abertawe, ymddangosodd mewn panto yn Theatr y Grand rhwng 1951 a 1953 yn chware rhan y prif ddyn, bu'n arwain cwmni actorion stoc The Maudie Edwards Reperotory Company a fu'n chware yn Theatr y Grand am ddau dymor cyn symud i chware yn Theatr y Palace, Abertawe ar ôl i Edwards cael ffrae am arian gyda rheolwyr y Grand.

Ymddangosodd yn y ddwy bennod gyntaf o'r opera sebon Coronation Street ym 1960 fel Elsie Lappin cyn-berchennog y siop mae hi ar fin trosglwyddo i Florrie Lindley. Llinell agoriadol y rhaglen gyntaf oedd Elsi yn dweud wrth Florrie "Now the next thing you've got to do is to get a signwriter in - that thing above the door'll have to be changed."

Marwolaeth

Bu farw yn Llundain yn 84 mlwydd oed

Ymddangosiadau ffilm a theledu

• The Flying Doctor (1936)
• My Learned Friend (1943)
• The Shipbuilders (1943)
• I'll Be Your Sweetheart (1945)
• Query (1945)
• Pink String and Sealing Wax (1945)
• Walking on Air (1946)
• School for Randle (1949)
• Girdle of Gold (1952)
• Take a Powder (1953)
• The Strange World of Planet X (cyfres teledu 1956)
• The Errol Flynn Theatre (cyfres teledu 1956)
• Life at Stake (1957)
• The Ugly Duckling (1959)
• Coronation Street (cyfres teledu 1960)
• The Edgar Wallace Mystery Theatre (cyfres teledu 1961)
• The Clue of the New Pin (1961)
• Only Two Can Play (1962)
• Dixon of Dock Green (cyfres teledu 1962)
• Band of Thieves (1963)
• Burke & Hare (1971)
• Under Milk Wood (1972)

Youtube

• Bywgraphiad gan Theatr y Grand [3]
• Rhifyn cyntaf Coronation Street [4]