Awdures o'r Almaen ac yna Sweden oedd Nelly Sachs (10 Rhagfyr 1891 - 12 Mai 1970) sy'n cael ei hystyried yn nodigedig am ei gwaith fel bardd, dramodydd a chyfieithydd.

Nelly Sachs
GanwydLeonie Sachs Edit this on Wikidata
10 Rhagfyr 1891 Edit this on Wikidata
Schöneberg, Berlin Edit this on Wikidata
Bu farw12 Mai 1970 Edit this on Wikidata
o canser y coluddyn Edit this on Wikidata
Stockholm, Högalid Parish Edit this on Wikidata
DinasyddiaethBaner Yr Almaen Yr Almaen
Galwedigaethbardd, dramodydd, cyfieithydd, llenor Edit this on Wikidata
Gwobr/auGwobr Lenyddol Nobel, Dinesydd anrhydeddus Berlin, Gwobr Heddwch y Fasnach Lyfrau Almaeneg, Gwobr Droste, Gwobr Nelly Sachs, Sveriges Radio's Poetry Prize Edit this on Wikidata
llofnod

Fe'i ganed yn Schöneberg ar 10 Rhagfyr 1891; bu farw yn Högalid Parish o ganser y coluddyn ac fe'i claddwyd mewn mynwent Iddewig.[1][2][3][4][5][6][7]

Profodd dwf y Natsïaid yn Ewrop yr Ail Ryfel Byd a thrawsnewid y profiad hi yn llefarydd dros deimladau ei chyd Iddewon. Ei drama adnabyddus yw Eli: Ein Mysterienspiel vom Leiden Israels (1950); mae'r gweithiau eraill yn cynnwys y cerddi "Zeichen im Sand" (1962), "Verzauberung" (1970), a'r casgliadau o farddoniaeth In den Wohnungen des Todes (1947), Flucht und Verwandlung (1959), Fahrt ins Staublose (1961), a Suche nach Lebenden (1971). Enillodd Wobr Lenyddol Nobel ym 1966.

Magwraeth

golygu

Ganwyd 'Leonie Sachs yn Schöneberg, Berlin, yr Almaen, yn 1891 i deulu Iddewig. Roedd ei theulu'n gynhyrchwyr rwber naturiol, ac yn gyfoethog: Georg William Sachs (1858–1930) a'i wraig Margarete, g. Karger (1871–1950). Fe'i haddysgwyd gartref oherwydd ei hiechyd bregus. Dangosodd arwyddion cynnar o dalent fel dawnsiwr, ond nid oedd ei rhieni yn ei hannog i ddilyn y proffesiwn. Cafodd ei magu fel menyw ifanc gysgodol, mewnblyg iawn ac ni fu erioed yn briod.[8]

Y Natsiaid

golygu

Wrth i'r Natsïaid gymryd grym, daeth yn fwyfwy ofnus, ar un adeg collodd y gallu i siarad, fel y dywedodd mewn pennill: "Pan ddaeth y terfysg mawr / mi syrthiais yn fud." Ffodd Sachs gyda'i mam oedrannus i Sweden ym 1940. Ei chyfeillgarwch â Lagerlöf a achubodd eu bywydau: ychydig cyn ei marwolaeth ei hun trefnodd Lagerlöf (gyda theulu brenhinol yn Sweden) eu rhyddhau o'r Almaen. Dihangodd Sachs a'i mam ar yr awyren olaf o'r Almaen Natsïaidd i Sweden, wythnos cyn y dyddiad yr oedd Sachs i fynd i'r gwersyll crynhoi (concentration camp). Setlodd y ddwy yn Sweden a daeth Sachs yn ddinesydd yno yn 1952.

Llyfryddiaeth

golygu
 
Sachs yn 1966

Gwaith a gyhoeddwyd

golygu

Rhestrir y gwaith a gyhoeddodd Nelly Sachs yn An Encyclopedia of Continental Women Writers.[9]:1089–1091

  • Legenden und Erzählungen [Legends and Tales], 1921.
  • Fahrt ins Staublose: Die Gedichte der Nelly Sachs 1 [Journey into the Dustless Realm: The Poetry of Nelly Sachs, 1], 1961.
  • Suche nach Lebenden: Die Gedichte der Nelly Sachs 2 [Search for the Living: The Poetry of Nelly Sachs, 2], 1971.

Llythyrau:

  • Briefe der Nelly Sachs [Letters of Nelly Sachs] ed. Ruth Dinesen and Helmut Müssener, 1984.

Cyfieithiadau:

  • O the Chimneys: Selected Poems, Including the Verse Play, Eli, tr. Michael Hamburger et al., 1967.
  • The Seeker and Other Poems. tr. Ruth Mead, Matthew Mead, and Michael Hamburger, 1970.
  • Contemporary German Poetry, selections, ed. and tr. Gertrude C. Schwebell, 1964.
  • Glowing Enigmas, tr. Michael Hamburger, 2013.

Aelodaeth

golygu

Bu'n aelod o Academi Iaith a Barddoniaeth Almaeneg, ac Academi Celfyddydau Cain Bafaria am rai blynyddoedd. [10][11]

Anrhydeddau

golygu
  • Dros y blynyddoedd, derbyniodd nifer o anrhydeddau, gan gynnwys: Gwobr Lenyddol Nobel (1966), Dinesydd anrhydeddus Berlin, Gwobr Heddwch y Fasnach Lyfrau Almaeneg (1965), Gwobr Droste (1960), Gwobr Nelly Sachs (1961), Sveriges Radio's Poetry Prize (1958)[12][13][14][15][16] .


Cyfeiriadau

golygu
  1. Cyffredinol: ffeil awdurdod y BnF. dyddiad cyrchiad: 10 Hydref 2015.
  2. Disgrifiwyd yn: "Leonie (Nelly) Sachs". dynodwr Bywgraffiadur Sweden: 6307. dyddiad cyrchiad: 11 Awst 2020. "Leonie (Nelly) Sachs". dyddiad cyrchiad: 11 Awst 2020. https://link.springer.com/chapter/10.1007/978-3-476-03702-2_323. dyddiad cyrchiad: 31 Gorffennaf 2022.
  3. Rhyw: ffeil awdurdod y BnF. dyddiad cyrchiad: 10 Hydref 2015. Gemeinsame Normdatei. dyddiad cyrchiad: 4 Gorffennaf 2024.
  4. Dyddiad geni: Deutsche Nationalbibliothek; Staatsbibliothek zu Berlin; Bayerische Staatsbibliothek; Llyfrgell Genedlaethol Awstria (yn de), Gemeinsame Normdatei, Wikidata Q36578, https://gnd.network/, adalwyd 9 Ebrill 2014 ffeil awdurdod y BnF. dyddiad cyrchiad: 10 Hydref 2015. "Leonie (Nelly) Sachs". dynodwr Bywgraffiadur Sweden: 6307. "Nelly Sachs". Cyrchwyd 9 Hydref 2017. "Nelly Sachs". Cyrchwyd 9 Hydref 2017. "Nelly Sachs". Cyrchwyd 9 Hydref 2017. "Nelly Sachs". Discogs. Cyrchwyd 9 Hydref 2017. "Nelly Sachs". Cyrchwyd 9 Hydref 2017. "Nelly Sachs". Cyrchwyd 9 Hydref 2017. "Nelly Sachs". "Nelly Sachs". Printemps des poètes. https://cs.isabart.org/person/99563. dyddiad cyrchiad: 1 Ebrill 2021. dynodwr abART (person): 99563. "Nelly Sachs". Cyrchwyd 9 Hydref 2017. https://tritius.kmol.cz/authority/865170. dyddiad cyrchiad: 25 Medi 2024.
  5. Dyddiad marw: Deutsche Nationalbibliothek; Staatsbibliothek zu Berlin; Bayerische Staatsbibliothek; Llyfrgell Genedlaethol Awstria (yn de), Gemeinsame Normdatei, Wikidata Q36578, https://gnd.network/, adalwyd 9 Ebrill 2014 ffeil awdurdod y BnF. dyddiad cyrchiad: 10 Hydref 2015. "Leonie (Nelly) Sachs". dynodwr Bywgraffiadur Sweden: 6307. "Nelly Sachs". Cyrchwyd 9 Hydref 2017. "Nelly Sachs". Cyrchwyd 9 Hydref 2017. "Nelly Sachs". Discogs. Cyrchwyd 9 Hydref 2017. "Nelly Sachs". Cyrchwyd 9 Hydref 2017. "Nelly Sachs". Cyrchwyd 9 Hydref 2017. "Nelly Sachs". Cyrchwyd 9 Hydref 2017. "Nelly Sachs". https://cs.isabart.org/person/99563. dyddiad cyrchiad: 1 Ebrill 2021. dynodwr abART (person): 99563. "Nelly Sachs". Cyrchwyd 9 Hydref 2017. https://tritius.kmol.cz/authority/865170. dyddiad cyrchiad: 25 Medi 2024.
  6. Man geni: https://tritius.kmol.cz/authority/865170. dyddiad cyrchiad: 26 Medi 2024.
  7. Man claddu: "Norra begravningsplatsen: Berömdapersoner på s". Cyrchwyd 18 Rhagfyr 2016. https://books.google.ca/books?id=ENbZAAAAIAAJ&q=%22Nelly+Sachs%22+begravningsplatsen&dq=%22Nelly+Sachs%22+begravningsplatsen&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiv_sWgmNzWAhVj6YMKHfnlAYgQ6AEIKDAA.
  8. "Nelly Sachs". www.nobel-winners.com. Cyrchwyd 2018-12-10.
  9. Wilson, Katharina M. (1991). An Encyclopedia of Continental Women Writers. New York & London: Garland Publishing, Inc.
  10. Galwedigaeth: "Leonie (Nelly) Sachs". dynodwr Bywgraffiadur Sweden: 6307. https://cs.isabart.org/person/99563. dyddiad cyrchiad: 1 Ebrill 2021. dynodwr abART (person): 99563. https://tritius.kmol.cz/authority/865170. dyddiad cyrchiad: 26 Medi 2024. https://tritius.kmol.cz/authority/865170. dyddiad cyrchiad: 26 Medi 2024. https://tritius.kmol.cz/authority/865170. dyddiad cyrchiad: 26 Medi 2024.
  11. Anrhydeddau: http://www.nobelprize.org/nobel_prizes/literature/laureates/1966/sachs-facts.html. https://www.nobelprize.org/nobel_prizes/about/amounts/. "Leonie (Nelly) Sachs". dynodwr Bywgraffiadur Sweden: 6307. "Nelly Sachs". dyddiad cyrchiad: 11 Awst 2020. https://www.friedenspreis-des-deutschen-buchhandels.de/alle-preistraeger-seit-1950/1960-1969/nelly-sachs.
  12. http://www.nobelprize.org/nobel_prizes/literature/laureates/1966/sachs-facts.html.
  13. https://www.nobelprize.org/nobel_prizes/about/amounts/.
  14. "Leonie (Nelly) Sachs". dynodwr Bywgraffiadur Sweden: 6307.
  15. "Nelly Sachs". dyddiad cyrchiad: 11 Awst 2020.
  16. https://www.friedenspreis-des-deutschen-buchhandels.de/alle-preistraeger-seit-1950/1960-1969/nelly-sachs.