Sweden

gwlad yng ngogledd Ewrop

Un o wledydd Llychlyn, yng ngogledd Ewrop, yw Teyrnas Sweden neu Sweden (Swedeg, Sverige). Er ei bod yn un o wledydd mwyaf Ewrop o ran arwynebedd, yn mesur 450,000 cilometr sgwâr, mae'r boblogaeth yn gymharol isel ac wedi ei chrynhoi yn y trefi a'r dinasoedd ar y cyfan. Stockholm yw'r brifddinas.

Sweden
Konungariket Sverige
Mathgwladwriaeth sofran, gwlad Edit this on Wikidata
PrifddinasStockholm Edit this on Wikidata
Poblogaeth10,409,248 Edit this on Wikidata
Sefydlwyd
  • 700s Edit this on Wikidata
AnthemDu gamla, du fria Edit this on Wikidata
Pennaeth llywodraethUlf Kristersson Edit this on Wikidata
Cylchfa amserUTC+01:00 Edit this on Wikidata
Iaith/Ieithoedd
  swyddogol
Swedeg Edit this on Wikidata
Daearyddiaeth
Rhan o'r canlynolUndeb Kalmar, Yr Undeb rhwng Sweden a Norwy, yr Undeb Ewropeaidd, Y Gwledydd Nordig, Llychlyn Edit this on Wikidata
Arwynebedd447,425.16 km² Edit this on Wikidata
GerllawY Môr Baltig, Kattegat, Øresund Edit this on Wikidata
Yn ffinio gyday Ffindir, Norwy, Denmarc Edit this on Wikidata
Cyfesurynnau61°N 15°E Edit this on Wikidata
Gwleidyddiaeth
Corff gweithredolLlywodraeth Sweden Edit this on Wikidata
Corff deddfwriaetholSenedd Sweden Edit this on Wikidata
Swydd pennaeth
  y wladwriaeth
teyrn Sweden Edit this on Wikidata
Pennaeth y wladwriaethCarl XVI Gustaf o Sweden Edit this on Wikidata
Swydd pennaeth
  y Llywodraeth
Prif Weinidog Sweden Edit this on Wikidata
Pennaeth y LlywodraethUlf Kristersson Edit this on Wikidata
Map
Ariannol
Cyfanswm CMC (GDP)$636,856 million, $585,939 million Edit this on Wikidata
Ariankrona Edit this on Wikidata
Canran y diwaith8.4 % Edit this on Wikidata
Cyfartaledd plant1.89 Edit this on Wikidata
Mynegai Datblygiad Dynol0.947 Edit this on Wikidata

Daearyddiaeth Golygu

 
Sweden

Sweden yw'r fwyaf o wledydd Llychlyn yng ngogledd-orllewin Ewrop. Mae'n ffinio ar Norwy yn y gorllewin ac ar y Ffindir yn y dwyrain. Yn y de-orllewin, mae culforoedd y Kattegat a'r Skagerrak yn ei gwahanu oddi wrth Denmarc.

Mae llawer o dde a dwyrain Sweden yn dir cymharol isel, ond mae'r gorllewin yn fynyddig, yn enwedig o gwmpas y ffîn â Norwy. Y copa uchaf yw Kebnekaise, 2,111 medr uwch lefel y môr. Gorchuddir tua 78% o'r wlad gan fforestydd, ac mae gan y wlad tua 95,700 o lynnoedd; y mwyaf o'r rhain yw Llyn Vänern a Llyn Vättern. Llyn Vänern yw'r trydydd fwyaf yn Ewrop. Mae gan Sweden nifer o ynysoedd; y ddwy fwyaf yw Gotland ac Öland yn y Môr Baltig.

Dinasoedd a threfi mwyaf Sweden yw:

  1. Stockholm 1,252,020
  2. Göteborg 510,491
  3. Malmö 258,020
  4. Uppsala 128,409
  5. Västerås 107,005

Hanes Golygu

Cododd Sweden gyfoes o'r Undeb Kalmar a ffurfiwyd yn 1397 ac o uno'r wlad gan y brenin Gustav Vasa yn yr 16g. Yn yr 17eg ganrif, ymledaenodd Sweden ei thiriogaethau i ffurfio'r Ymerodraeth Swedaidd. Yn y 18g, bu rhaid i Sweden ildio'r rhan fwyaf o'r tiriogaethau yr oedd wedi eu goresgyn. Collwyd y Ffindir a'r tiriogaethau a oedd yn weddill tu allan i benrhyn Llychlyn yn gynnar yn y 19g. Yn dilyn diwedd y rhyfel olaf rhyngddynt yn 1814, daeth Sweden yn rhan o undeb gyda Norwy a barhaodd hyd 1905. Ers 1814, mae Sweden wedi bod yn wlad heddychlon gan fabwysiadu bolisi tramor o niwtraliaeth yn ystod cyfnodau o heddwch a rhyfel.

Gwleidyddiaeth Golygu

Diwylliant yn Sweden modern Golygu

Pobl Golygu