O Fortuna

Cerdd ganoloesol ydy "O Fortuna", a ysgrifennwyd yn y 13g. Mae hi'n rhan o'r casgliad sy'n cael ei hadnabod fel y Carmina Burana. Cwyn am Fortuna ydy'r gerdd, y dynged ddidostur sy'n rheoli tros holl ddynion a duwiau ym mytholeg Rufeinig a Groegaidd.

Ym 1935-36, ysgrifennwyd cerddoriaeth ar gyfer y gerdd gan gyfansoddwr Almaeneg Carl Orff fel rhan o "Fortuna Imperatrix Mundi", mudiad agoriadol ei gantata Carmina Burana. Mae perfformiad ohoni'n para am tua dwy funud a hanner.

Y Gerdd

Gwelir y gerdd yn chwe llinell olaf y llawysgrif hon.

Y Gerdd a Chyfieithiad i'r Gymraeg

O Fortuna velut luna statu variabilis, semper crescis aut decrescis; vita detestabilis nunc obdurat et tunc curat ludo mentis aciem, egestatem, potestatem dissolvit ut glaciem. Sors immanis et inanis, rota tu volubilis, status malus, vana salus semper dissolubilis, obumbrata et velata michi quoque niteris; nunc per ludum dorsum nudum fero tui sceleris. Sors salutis et virtutis michi nunc contraria, est affectus et defectus semper in angaria. Hac in hora sine mora corde pulsum tangite; quod per sortem sternit fortem, mecum omnes plangite!

O Fortuna, fel y lleuad, cyfnewidiol wyt, rwyt yn tyfu, neu'n lleihau; bywyd atgas gormesu'n gyntaf, ac esmwytho wedyn chwarae ag eglurder y meddwl tlodi, a phŵer, fe'u chwalir fel iâ Tynged - anferth a gwag, olwyn sy'n troi, drygnaws wyt, ofer yw hunanles, sy'n pylu ar ddim wedi'i gysgodi a'i orchuddio ti a'm poeni di hefyd; rŵan trwy'r gêm, dof a'm cefn noeth i'th anfadwaith. Tynged sydd yn fy erbyn, mewn iechyd a rhinwedd, wedi'i yrru ymlaen a'i bwyso i lawr, a'i gadw yn gaeth. Felly yn awr, heb oedi, tynnwch y tannau sy'n dirgrynu, gan fod tynged, yn llorio'r rhai cryf, pob un ohonoch, wylwch â mi!

Gweler hefyd

• O Fortuna gan Carl Orff mewn diwylliant poblogaidd

Dolenni allanol

• Fortuna Imperatrix Mundi – Wikisource Lladin
• "O Fortuna" Archifwyd 2015-05-22 yn y Peiriant Wayback