Traethawd athronyddol gan John Stuart Mill yw On Liberty a gyhoeddwyd yn gyntaf ym 1859.

On Liberty
Enghraifft o'r canlynolgwaith ysgrifenedig Edit this on Wikidata
AwdurJohn Stuart Mill Edit this on Wikidata
Gwlady Deyrnas Unedig Edit this on Wikidata
IaithSaesneg Edit this on Wikidata
Dyddiad cyhoeddi1859 Edit this on Wikidata
Genreffeithiol Edit this on Wikidata
Prif bwncrhyddid, Marcus Aurelius Edit this on Wikidata
Statws hawlfraintparth cyhoeddus, parth cyhoeddus Edit this on Wikidata
Tudalen Comin Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia

Cynnwys golygu

Rhagarweiniad golygu

Nid Rhyddid yr Ewyllys, fel ei elwir, yw pwnc y Traethawd hwn [...]; ond Rhyddid Sifil, neu Gymdeithasol: natur a chyfyngiadau'r grym a ellir gael ei ymarfer yn gyfreithlon gan gymdeithas dros yr unigolyn.

brawddeg cyntaf On Liberty[1]

Yn y rhagarweiniad i On Liberty amlinella Mill ei ddehongliad o newidiadau mewn swyddogaeth rhyddid fel delfryd wleidyddol[2] a'i ofnau y gall twf democratiaeth arwain at ormes dan y mwyafrif.[nodyn 1]

Rhyddid meddwl a thrafod golygu

Yn ail ran ei draethawd, mae Mill yn rhoi dadl iwtilitaraidd, neu o leiaf canlyniadol,[3] dros ryddid meddwl a thrafod. Yn ôl Mill os yw llywodraeth neu rym cyhoeddus arall yn gwahardd neu dawelu barn neu safbwynt yna maent yn amddifadu cymdeithas, beth bynnag yw natur y farn. Os yw'r farn a fynegir yn gywir, yna nid yw bodau dynol yn elwa o'i gwir neu ei budd; os yw barn a fynegir yn anghywir, yna nid oes gan gymdeithas y cyfle i atgyfnerthu ei dealltwriaeth o beth sy'n gywir.

Unigolrwydd fel un o elfennau lles golygu

Cyfyngiadau i awdurdod cymdeithas dros yr unigolyn golygu

Cymwysiadau golygu

Nodiadau golygu

  1. Deillia'r term "gormes dan y mwyafrif" (Saesneg: tyranny of the majority) o De la démocratie en Amérique gan Alexis de Tocqueville. Ysgrifennodd Mill adolygiadau o ddwy gyfrol y gwaith hwn ar gyfer y London Review ym 1836 a'r Edinburgh Review ym 1840. (Gweler nodiadau esboniadol Gray (rhif 8) ar gyfer Mill, t. 583.)

Cyfeiriadau golygu

  1. Mill, t. 5.
  2. Hampsher-Monk, t. 367.
  3. Hampsher-Monk, t. 370.

Ffynonellau golygu

Hampsher-Monk, Iain (1992). A History of Modern Political Thought. Blackwell

Mill, John Stuart (1859/1991). "On Liberty", gol. Gray, John: On Liberty and Other Essays, Oxford World's Classics. Gwasg Prifysgol Rhydychen

Rawls, John (2007). gol. Freeman, Samuel: Lectures on the History of Political Philosophy. Gwasg Prifysgol Harvard