Math o barlys wynebol yw Parlys Bell ac y mae'n arwain at anallu i reoli cyhyrau'r wyneb, fel arfer ar un ochr. Gall symptomau amrywio o rai cymedrol i ddifrifol. Medrant gynnwys aflonyddwch yn y cyhyrau, gwendid cyffredinol wynebol, neu ddiffyg gallu llwyr i symud un ochr, neu mewn achosion prin, yr wyneb yn ei gyfanrwydd. Mae symptomau eraill yn cynnwys datblygu amrannau llipa, newid yn y synhwyrau blasu, poen o gwmpas y glust a sensitifrwydd cynyddol i sain. Fel arfer datblygir symptomau dros gyfnod o 48 awr.[1]

Parlys Bell
Enghraifft o'r canlynoldosbarth o glefyd, symptom neu arwydd Edit this on Wikidata
Mathparlys gwynebol, palsy, clefyd Edit this on Wikidata
Tudalen Comin Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia

Nid yw'r nodweddion sy'n achosi parlys Bell yn eglur. Mae'r ffactorau risg yn cynnwys clefyd y siwgwr ynghyd â heintiau diweddar ynghylch yr uwch lwybr anadlol. Deillia o gamweithrediad yn y nerf greuanol VII (y nerf wynebol). Y gred gyffredinol yw yr achosir gan haint feirol sy'n arwain at chwyddo. Gwneir diagnosis yn seiliedig ar ymddangosiad person ynghyd â phroses o ddileu achosion eraill posibl. Gall gyflyrau eraill achosi gwendid wynebol, er enghraifft tiwmor yr ymennydd, strôc, syndrom Ramsay Hunt a chlefyd Lyme.

Fel arfer y mae'r cyflwr yn gwella ei hun a cheir y rhan fwyaf o ddioddefwyr yn dychwelyd i'w galluoedd wynebol naturiol, neu'n agos atynt. Darganfuwyd bod corticosteroidau yn medru gwella canlyniadau, y mae meddyginiaethau gwrthfirysol yn rhannol fuddiol hefyd.[2] Dylai'r llygad gael ei ddiogelu rhag sychder, a gellir gwneud hynny drwy ddefnyddion glwt llygad neu ddiferion llygad. Yn gyffredinol, ni argymhellir llawdriniaeth. Gellir adnabod arwyddion o welliant ymhen 14 diwrnod, ond cymerir oddeutu chwe mis i sicrhau gwellhad llawn. Efallai na fydd rhai dioddefwyr yn gwella'n llwyr ac mae'n bosib i symptomau ailymddangos mewn rhai achosion.

Achosir y rhan fwyaf o gyflyrau parlys wynebol nerfol un ochrog gan Parlys Bell (70%).[3] Effeithia ar 1 i 4 ym mhob 10,000 o bobl y flwyddyn.[4] Mae oddeutu 1.5% o'r boblogaeth yn cael eu heffeithio gan y cyflwr ar ryw adeg yn eu bywyd.[5] Caiff ei ganfod yn bennaf mewn pobl rhwng 15 a 60 oed. Mae'r un mor gyffredin ymysg dynion a menywod. Fe'i henwyd ar ôl y llawfeddyg Albanaidd, Charles Bell (1774-1842), a gysylltodd y cyflwr am y tro cyntaf gyda'r nerf wynebol.

Cyfeiriadau

golygu
  1. "Bell's Palsy Fact Sheet". NINDS. February 5, 2016. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 8 April 2011. Cyrchwyd 8 August 2016. Unknown parameter |deadurl= ignored (help)
  2. Madhok, VB; Gagyor, I; Daly, F; Somasundara, D; Sullivan, M; Gammie, F; Sullivan, F (18 July 2016). "Corticosteroids for Bell's palsy (idiopathic facial paralysis).". Cochrane Database of Systematic Reviews 7: CD001942. doi:10.1002/14651858.CD001942.pub5. PMID 27428352.
  3. Dickson, Gretchen (2014). Primary Care ENT, An Issue of Primary Care: Clinics in Office Practice, (yn Saesneg). Elsevier Health Sciences. t. 138. ISBN 9780323287173. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2016-08-20. Unknown parameter |deadurl= ignored (help)
  4. Fuller, G; Morgan, C (31 March 2016). "Bell's palsy syndrome: mimics and chameleons.". Practical Neurology 16: 439–444. doi:10.1136/practneurol-2016-001383. PMID 27034243.
  5. Grewal, D. S. (2014). Atlas of Surgery of the Facial Nerve: An Otolaryngologist's Perspective (yn Saesneg). Jaypee Brothers Publishers. t. 46. ISBN 9789350905807. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2016-08-20. Unknown parameter |deadurl= ignored (help)