Peniarth

Plasty yng nghymuned Llanegryn, Meirionnydd, de Gwynedd, a fu'n gartref teuluol y Wynniaid ("Wynne" yn ddiweddarach) yw Peniarth. Mae'r plasty wedi rhoi ei enw i gasgliad o lawysgrifau a elwir yn Lawysgrifau Peniarth.

Peniarth

Math	plasty gwledig
Daearyddiaeth
Lleoliad	Ystad Peniarth, Llanegryn
Sir	Llanegryn
Gwlad	Cymru
Uwch y môr	6 metr
Cyfesurynnau	52.6286°N 4.05195°W
Statws treftadaeth	adeilad rhestredig Gradd II*, Henebion Cenedlaethol Cymru
Manylion
Ffeiliau perthnasol ar Comin

Hanes

Mae Peniarth yn lle pwysig yn hanes llenyddiaeth Gymraeg am fod y casgliad o lawysgrifau canoloesol a gasglwyd gan Syr Robert Vaughan (1592 - 1667) o Hengwrt, Meirionnydd, wedi cael cartref yno yn y 19g. Gwerthwyd y casgliad hwnnw gan William Wynne VII i Syr John Williams yn 1898. Dyma'r casgliad unigol pwysicaf o hen lawysgrifau Cymraeg a adnabyddir heddiw fel Llawysgrifau Peniarth ac a ddiogelir yn Llyfrgell Genedlaethol Cymru, Aberystwyth.

Erbyn heddiw mae'r hen blasty yn fferm gyda thir sylweddol yn perthyn iddi yn Nyffryn Dysynni.

Gweler hefyd

• Hengwrt
• Llawysgrifau Peniarth

Oriel

• 
  Plasdy Peniarth heddiw
• 
  Peniarth tua 1885
• 
  Tua 1885
• 
  Plasdy Peniarth tua 1870

Eginyn erthygl sydd uchod am Wynedd. Gallwch helpu Wicipedia drwy ychwanegu ato