Plinius yr Ieuengaf

Awdur, cyfreithiwr ac athronydd Rhufeinig oedd Gaius neu Caius Plinius Caecilius Secundus, ganwyd fel Gaius neu Caius Plinius Caecilius (61/63 - tua 113), mwy adnabyddus fel Plinius yr Ieuengaf.

Plinius yr Ieuengaf
Ganwyd	c. 0061  Como
Bu farw	c. 0113  Bithynia
Man preswyl	Villa Commedia, Lierna, Llyn Como
Dinasyddiaeth	Rhufain hynafol
Galwedigaeth	Ysgrifennwr, Gwleidydd, Bardd, Cyfreithiwr, Hanesydd, person milwrol
Swydd	Ancient Roman senator, Tribune of the Plebs, consul of the Roman Empire, Roman governor, Praetor, quaestor
Adnabyddus am	Epistulae by Pliny the Younger
Priod	llysferch Veccius Proculus, merch Pompeia Celerina, Calpurnia
Perthnasau	Plinius yr Hynaf

Ganed ef yn Como yng ngogledd yr Eidal. Roedd yn nai ar ochr ei fam i Plinius yr Hynaf. Bu farw ei dad pan oedd yn ieuanc, a rhoddwyd ef dan ofal Lucius Verginius Rufus. Teithiodd i Rufain, lle bu'n dysgu rhethreg oddi wrth Quintilian a Nicetes Sacerdos o Smyrna. Pan fu farw ei ewythr, Plinius yr Hynaf, yn ystod ffrwydrad Vesuvius yn 79, gadawodd ei stad i Plinius yr Ieuengaf yn ei ewyllys.

Daliodd Plinius nifer o swyddi pwysig; daeth yn gyfaill i'r hanesydd Tacitus a bu Suetonius yn gweithio iddo. Priododd dair gwaith. Credir iddo farw'n sydyn yn Bithynia-Pontus, tua 112 neu 113, pan oedd yn legatus Augusti yno.

Gweithiau

Dywedir i Plinius ddechrau ysgrifennu yn bedair ar ddeg oed, pan ysgrifennodd drasiedi mewn Groeg. Y corff mwyaf o'i waith i oroesi yw'r "Llythyrau" (Epistulae), wedi ei cyfeirio at ffrindiau. Mewn dau lythyr enwog mae'n disgrifio ffrwydrad Vesuvius a marwolaeth ei ewythr, Plinius yr Hynaf. Mewn llythyr arall mae'n gofyn i'r ymerawdwr Trajan am gyngor sut i ddelio a'r Cristionogion.