Prif Weinidog yr Alban

Prif Weinidog yr Alban (Gaeleg yr Alban: Prìomh Mhinistear na h-Alba; Sgoteg: Heid Meinister o Scotland) yw arweinydd Llywodraeth yr Alban. Mae'r Prif Weinidog yn cadeirio Cabinet yr Alban ac yn bennaf gyfrifol am lunio, datblygu a chyflwyno polisi Llywodraeth yr Alban. Mae swyddogaethau ychwanegol y Prif Weinidog yn cynnwys hyrwyddo a chynrychioli'r Alban mewn swyddogaeth swyddogol, gartref a thramor, a chyfrifoldeb am faterion cyfansoddiadol.[4][5]

Prif Weinidog yr Alban
Enghraifft o'r canlynolswydd Edit this on Wikidata
Mathprif weinidog Edit this on Wikidata
Rhan oCabinet yr Alban Edit this on Wikidata
Dechrau/Sefydlu7 Mai 1999 Edit this on Wikidata
Deiliad presennolJohn Swinney Edit this on Wikidata
Deiliaid a'u cyfnodau 
  • Donald Dewar (13 Mai 1999 – 11 Hydref 2000),[1]
  •  
  • Alex Salmond (16 Mai 2007 – 19 Tachwedd 2014),[2]
  •  
  • Nicola Sturgeon (20 Tachwedd 2014 – 29 Mawrth 2023),[3]
  •  
  • Humza Yousaf (29 Mawrth 2023 – 7 Mai 2024)
  • Enw brodorolFirst minister of Scotland Edit this on Wikidata
    Gwladwriaethy Deyrnas Unedig Edit this on Wikidata
    Gwefanhttps://firstminister.gov.scot/ Edit this on Wikidata
    Tudalen Comin Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia

    Enwebir y Prif Weinidog gan Senedd yr Alban o blith ei haelodau, ac fe'i penodir yn ffurfiol gan Frenhines Lloegr. Penodir aelodau Cabinet yr Alban a gweinidogion iau Llywodraeth yr Alban yn ogystal â swyddogion cyfraith yr Alban, gan y Prif Weinidog. Fel pennaeth Llywodraeth yr Alban, mae'r Prif Weinidog yn uniongyrchol atebol i Senedd yr Alban am eu gweithredoedd a gweithredoedd y llywodraeth ehangach.

    Hamza Yousaf o Blaid Genedlaethol yr Alban (SNP) yw Prif Weinidog presennol yr Alban.[5][6]

    Tabl o Brif weinidogion yr Alban

    golygu
    Rhif Delwedd Enw
    (Geni-Marw)
    Etholaeth
    Cyfnod yn y Swydd Plaid y PW Etholwyd Plaid y Llywodraeth Dirpwy
    1   Donald Dewar
    (1937–2000)
    ASA Glasgow Anniesland Bu farw yn y swydd
    13 Mai
    1999
    11 Hydref
    2000
    70001000000000000001 mlynedd, 7002151000000000000151 diwrnod Llafur 1999 Dewar
    Llafur – Rhyddfrydwyr
    Jim Wallace
    (Dem. Rhyddfrydol)
      Jim Wallace (dros dro) 11—26 Hydref 2000 Democratiaid Rhyddfrydol
    2   Henry McLeish
    (1948–)
    ASA Central Fife
    26 Hydref
    2000
    8 Tachwedd
    2001
    70001000000000000001 mlynedd, 700113000000000000013 diwrnod Llafur McLeish
    Llafur – Rhyddfrydwyr
      Jim Wallace (dros dro) 8—22 Tachwedd 2001 Democratiaid Rhyddfrydol
    3   Jack McConnell
    (1960–)
    ASA Motherwell a Wishaw
    22 Tachwedd
    2001
    16 Mai
    2007
    70005000000000000005 blynedd, 7002175000000000000175 diwrnod Llafur McConnell (1af)
    Llafur – Rhyddfrydwyr
    Jim Wallace
    2001–2005 (LD)
    Nicol Stephen
    2005–2007 (LD)
    2003 McConnell (Ail)
    Llafur – Rhyddfrydwyr
    4   Alex Salmond
    (1954–)
    ASA Gordon hyd 2011
    ASA Dwyrain Aberdeenshire 2011
    16 Mai
    2007
    19 Tachwedd
    2014
    70007000000000000007 blynedd, 7002187000000000000187 diwrnod Plaid Genedlaethol yr Alban (SNP) 2007 Salmond (1af)
    Plaid Genedlaethol yr Alban (SNP) (lleiafrif)
    Nicola Sturgeon
    (SNP)
    2011 Salmond (Ail)
    Plaid Genedlaethol yr Alban (SNP)
    5   Nicola Sturgeon
    (1970–)
    ASA dros Glasgow Southside
    20 Tachwedd
    2014
    cyfredol 700110000000000000010 blynedd, 700113000000000000013 diwrnod Sturgeon (1af)
    Plaid Genedlaethol yr Alban (SNP)
    John Swinney
    (SNP)
    2016 Sturgeon (Ail)
    Plaid Genedlaethol yr Alban (SNP) (lleiafrif)
    1. "Who have been Scotland's first ministers?" (yn Saesneg Prydain). 16 Mai 2016.CS1 maint: unrecognized language (link)
    2. "Who have been Scotland's first ministers?" (yn Saesneg Prydain).CS1 maint: unrecognized language (link)
    3. "Who have been Scotland's first ministers?" (yn Saesneg Prydain). 16 Mai 2016. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 26 Ebrill 2017. Cyrchwyd 26 Ebrill 2017.CS1 maint: unrecognized language (link)
    4. "Nicola Sturgeon named as global advocate for UN gender equality campaign". BelfastTelegraph. 6 Chwefror 2019. Cyrchwyd 2 Hydref 2020. UN under-secretary-general Ms Mlambo-Ngcuka said: “It is my honour to announce today her excellency Ms Nicola Sturgeon, First Minister of Scotland, as an inaugural HeForShe global advocate for gender equality.
    5. 5.0 5.1 "About the Scottish Government > Who runs government > First Minister". Scottish Government. Cyrchwyd 2 Hydref 2020.
    6. "Nicola Sturgeon becomes Scottish first minister". BBC News. 19 Tachwedd 2014. Cyrchwyd 2 Hydref 2020.