Rhyfel Cartref Cyntaf Lloegr

Rhyfel rhwng plaid Siarl I, brenin Lloegr a'r Alban, a phlaid y Senedd a barodd o 1642 tan 1646 oedd Rhyfel Cartref Cyntaf Lloegr. Roedd yn rhan o Ryfel Cartref Lloegr, ac felly'n rhan o Ryfeloedd y Tair Teyrnas, oedd yn cynnwys Rhyfel Cartref yr Alban (1644–1645) a Rhyfel Cynghreiriaid Iwerddon (1642–9).

Rhyfel Cartref Cyntaf Lloegr
Enghraifft o'r canlynolrhyfel Edit this on Wikidata
Dyddiad1642 Edit this on Wikidata
Rhan oRhyfel Cartref Lloegr Edit this on Wikidata
Dechreuwyd1642 Edit this on Wikidata
Daeth i ben1646 Edit this on Wikidata
LleoliadCymru a Lloegr Edit this on Wikidata
Yn cynnwysBrwydr Gyntaf Newbury, Ail Frwydr Newbury, Brwydr Lansdowne Edit this on Wikidata

Roedd y rhyfeloedd yn ganlyniad anghydfod rhwng y brenin a'i ddeiliaid, ynghylch crefydd ac ynghylch hawliau'r brenin. Rhyfel rhwng plaid y brenin a phlaid y Senedd ydoedd, a ddechreuodd pan gododd Siarl I ei faner yn Nottingham ar 22 Awst 1642. Y prif frwydrau oedd Brwydr Edgehill, Brwydr Marston Moor a Brwydr Naseby. Y canlyniad oedd buddugoliaeth y blaid Seneddol yn Lloegr, dan Oliver Cromwell erbyn diwedd y rhyfel. Wedi i'w fyddin gael ei dinistrio gan y Seneddwyr yn Naseby a Langport, ffodd y brenin at y fyddin Albanaidd yn Southwell, Swydd Nottingham ym mis Mai 1646, a daeth y Rhyfel Cartref Cyntaf i ben.

Tiriogaethau a ddelid gan blaid y brenin (coch) a'r Senedd (gwyrdd), 1642–45

Gweler hefyd

golygu