Robert Price (barnwr)
Barnwr a gwleidydd o Gymru oedd Robert Price (14 Ionawr 1653 - 2 Chwefror 1733).[1]
| Robert Price | |
|---|---|
 | |
| Ganwyd | 14 Ionawr 1653  |
| Bu farw | 2 Chwefror 1733 |
| Dinasyddiaeth |  Cymru |
| Alma mater | |
| Galwedigaeth | barnwr, gwleidydd |
| Swydd | Aelod Seneddol yn Senedd Lloegr, Aelod o Senedd 1701-02, Member of the 1685-87 Parliament, Member of the 1690-95 Parliament, Member of the 1695-98 Parliament, Member of the 1698-1700 Parliament |
Cefndir
golyguGaned Robert Price, yn gynnar yn y flwyddyn 1653 (1654 yn ôl Calendr Gregori). Roedd yn fab hynaf Thomas Price o'r Giler yng Ngherrigydrudion, Sir Ddinbych a Margaret, unig blentyn Thomas Wynn o Fwlch y Beudy yn yr un plwyf.[2] Cafodd ei addysg yn Ysgol Ramadeg Rhuthun a Choleg Sant Ioan, Caergrawnt.[3] Fe'i galwyd i'r bar yn Lincoln's Inn cyn mynd ar y Daith Fawr (arfer gan ŵyr ifanc bonheddig o fynd ar daith estynedig trwy wledydd Ewrop).[4]
Teulu
golyguAr 23 Medi 1679 priododd Price â Lucy, merch hynaf a chyd aeres Robert Rodd o Foxley yn Yazor, Swydd Henffordd gan Ann Sophia, unig blentyn Thomas Neale o Warnford, Hampshire. Bu farw Robert Rodd ddwy flynedd yn ddiweddarach ac etifeddodd Price ystâd Foxley. Bu iddynt dau fab ac un ferch. Ym 1690, cafodd Lucy perthynas tu allan i briodas gyda chefnder iddi, o'r enw Mr Neale [5] a chafwyd plentyn o'r berthynas. O ganlyniad i odineb ei wraig, gwahanodd y cwpl ond ni chawsant ysgariad a pharhaodd Price i ddarparu ar ei chyfer hi a'u plant am weddill ei oes ac wedyn yn ei ewyllys.
Gyrfa
golyguYn 1682 penodwyd Price yn Dwrnai Cyffredinol ar gyfer De Cymru, yn ogystal â henadur dinas Henffordd; y flwyddyn ganlynol daeth yn Gofiadur Sir Faesyfed, Bu'n gwasanaethu fel stiward i Catherine o Braganza, gweddw y Brenin Siarl II, ym 1684; fel clerc tref Caerloyw ym 1685. Ym 1686 fe'i penodwyd yn Gwnsler y Brenin ar gyfer Llwydlo ym 1686 a thrwy'r penodiad daeth yn aelod o Gyngor Cymru a'r Gororau
Collodd Price ei swydd fel Twrnai Cyffredinol a phob un o'i swyddi eraill ym 1688 wedi iddo syrthio allan efo'r Brenin Iago II.
Daeth i fri yn ei wlad enedigol ym 1695 wrth iddo geisio atal y brenin William III rhag rhoi ystadau mawr yng Nghymru i'w ffefryn o'r Iseldiroedd, iarll Portland. Gwrthwynebodd Price y grant yn y Trysorlys, gan ddadlau ei achos ym mis Mai 1695. Ar 14 Ionawr 1696 cyflwynodd ddeiseb gan rydd-ddeiliaid a thrigolion Sir Ddinbych yn erbyn y grant. Sicrhaodd gwrandawiad gan y brenin a'i perswadiodd i ddod o hyd i ffordd arall o yn gwobrwyo Portland. Yn dilyn hynny, cyhoeddwyd araith Price i'r brenin ym 1702 o dan y teitl Gloria Cambriae, neu, Araith gan Frython yn y Senedd yn erbyn Tywysog yr Iseldiroedd yng Nghymru.[5]
Gwasanaethodd Robert Price fel Aelod Seneddol etholaeth Weobley ar dair achlysur rhwng 1685 a 1702 [6] pan ymddiswyddodd o'r Senedd wedi iddo gael ei benodi yn Farwn y Trysorlys gan y Frenhines Anne ar ei dyrchafiad i'r orsedd. Ym 1726 daeth yn ustus ar Lys y Pledion Cyffredin.
Marwolaeth
golygu
Bu farw Price yn Kensington ym mis Chwefror 1732 (1733, Calendr Gregori) a chladdwyd ef yn Yazor. Mae cofeb iddo yn Eglwys y Santes Fair Magdalen, Cerrigydrudion.
Cyfeiriadau
golygu- ↑ Davies, W. Ll., (1953). PRICE, ROBERT (1655 - 1733), barnwr. Y Bywgraffiadur Cymreig. Adferwyd 16 Meh 2019
- ↑ Griffith, John Edwards (1914): Pedigrees of Anglesey and Carnarvonshire Families. Horncastle: Morton & Sons
- ↑ "Price, Robert (PRY672R)". A Cambridge Alumni Database. University of Cambridge adalwyd 16 Mehefin 2019
- ↑ Parch. Robert Williams, Enwogion Cymru (Llanymddyfri: William Rees, 1852)
- ↑ 5.0 5.1 Handley, S. (2007, May 24). Price, Robert (1655–1733), judge and politician. Oxford Dictionary of National Biography adalwyd16 Mehefin. 2019
- ↑ The History of Parliament: the House of Commons 1690-1715, PRICE, Robert (1653-1733), of Foxley, Yazor, Herefs. adalwyd 16 Mehefin 2019