Seleucus I Nicator
Cadfridog Macedonaidd dan Alecsander Fawr, a sylfaenydd yr Ymerodraeth Seleucaidd wedi marwolaeth Alecsander oedd Seleucus I Nicator, Groeg: Σέλευκος Νικάτωρ, "Seleucus y Buddugol" (c. 358 CC - 281 CC).
| Seleucus I Nicator | |
|---|---|
 | |
| Ganwyd | 358 CC  Europos |
| Bu farw | 281 CC Lysimachia |
| Dinasyddiaeth | Macedon, Ymerodraeth Seleucaidd |
| Galwedigaeth | brenin neu frenhines |
| Swydd | Seleucid ruler |
| Tad | Antiochus |
| Mam | Laodice of Macedonia |
| Priod | Apama, Stratonice of Syria |
| Plant | Antiochus I Soter, Phila, Achaeus |
| Llinach | Seleucid dynasty, Ymerodraeth Seleucaidd |
Roedd Seleucus yn fab i Antiochus o Orestis a Laodice. Yn 333 CC, aeth gydag Alecsander ar ei ymgyrch i Asia, a'r flwyddyn wedyn priododd Apama. Wedi marwolaeth Alecsander yn 323 CC, rhoddwyd swydd chiliarch i Seleucus yn Rhaniad Babilon, yn cydweithio a'r rhaglaw Perdiccas. Yn ddiweddarach, roedd Seleucus yn rhan o'r cynllwyn i lofruddio Perdiccas wedi i'r ymosodiad ar yr Aifft fethu.
Dan Gytundeb Triparadisus yn 321 CC, rhoddwyd Babilon i Seleucus. Gorfodwyd ef i ffoi yn 316 CC, pan wnaeth Antigonus ei hun yn feistr ar y dwyrain. Aeth Seleucus i'r Aifft, lle bu'n cydweithredu a Ptolemi. Wedi buddugoliaeth Ptolemi ym Mrwydr Gaza yn 312 CC, gallodd ddychwelyd i Babilon, ac ystyrir y flwyddyn yma fel blwyddyn sefydlu'r Ymerodraeth Seleucaidd. Llwyddodd i ymestyn ei awdurdod dros ran helaeth o'r dwyrain, cyn belled ag Afon Jaxartes ac Afon Indus yn India. Bu'n ymladd a Chandragupta yn yr ardal yma, ond gwnaed cytundeb heddwch rhyngddynt.
Cyhoeddodd ei hun yn frenin (basileus) yn 305 CC, a sefydlodd Seleucia ar y Tigris fel ei brifddinas. Wedi marwolaeth Apama, priododd Stratonice, merch Demetrius Poliorcetes yn 300 CC. Gallodd ymestyn ei ymerodraeth tua'r gorllewin hefyd, ac erbyn 281 CC roedd yn feistr ar y rhan fwyaf o hen ymerodraeth Alecsander. Yn y flwyddyn honno, croesodd i'r Chersonese gyda'r bwriad o feddiannu Thrace a Macedonia ei hun, ond llofruddiwyd ef gan Ptolemi Keraunos ger Lysimachia. Olynwyd ef gan ei fab, Antiochus I Soter.