Sesame

Sesame
	Sesame plants
Dosbarthiad gwyddonol
Genws:	Sesamum
Rhywogaeth:	indicum
Cyfystyron
	Dysosmon amoenum Raf.; Sesamum africanum Tod.; Sesamum occidentalis Heer & Regel; Sesamum oleiferum Sm.; Sesamum orientale L.; Volkameria orientalis (L.) Kuntze;

Mae sesame India (gwenith India, sesame, Sesamum indicum, weithiau sillefir fel sesami yn y Gymraeg) yn blanhigyn o rywogaeth (taxonomy) y angiosperms. Mae'n blanhigyn sy'n para blwyddyn ac yn tyfu i daldra o hyd at 2 meter. Fei'i dyfir ar draws y byd ac mae'n un o'r planhigion hynaf i'w dyfu i ddefnyddio olew o'i hadau.

Ceir sawl perthynas wyllt o'r rhywogaeth yn Affrica a nifer llai yn yr India. Yn 2016 cynhyrchodd y byd 6.1 million tunnell, o sesame gyda Tansanïa, Myanmar, India, a Sudan fel y prif gynhyrchwyr.

Mae'r hedyn yn cynnwys 45-60% o'r olew a ddefnyddir ar gyfer coginio, paratoi saladau a chreu marjarîn. Mae'r hadau'n gyhoethog mewn protin ac mae'n un o brydau mwayf poblogaidd gwledydd y Dwyrain Canol a gogledd Affrica. Fe'i defnyddir ar gyfer pobi bara gan gynnwys bara pita.

Mae'r planhigyn yn aeddfedu yn yr haf a gall dyfun i rhwng 1.2 a 2.1 metr. Mae'n dda at wrthsefyll sychder a gall deithio i sawl gwahanol ardal - ac fe'i mewnforwyd i dalaith Texas lle plenhir hi ar draws y dalaith.

Mae'r hadau sesame i'w canfod mewn seeds are found in the cwdyn sy'n, with 50 i 80 hadyn unigol.

Olew

Sesame yn Nepal

Mae olew sesame yn nodweddiadol am ei sefydlogrwydd a'i gallu cadewdigaethol, mae'n gwrthsefyll cracio. Yn osgysal â defnydd at goginio, defnyddir yr hedyn hefyd at gynhyrchu paent, sebon, cosmetics, persawr a it is resistant to cracking. In addition to culinary use, sesame oil is also used in making paints, soaps, cosmetics, perfumes and pryf-laddwyr.^[2]