Bara pita

para fflat o'r Dwyrain Canol

Mae bara pita yn fath o fara gwastad meddal, ychydig wedi'i eplesu, o flawd gwenith, sy'n cael ei fwyta yn y Dwyrain Canol a phen ddwyreiniol Môr y Canoldir yn wreiddiol. Caiff weithiau ei bobi ar waliau'r ffwrn a gall y crwst atgoffa person o bitsa.

Bara pita
MathBara fflat, bara Edit this on Wikidata
Yn cynnwysblawd Edit this on Wikidata
Tudalen Comin Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia
Pobi bara pita yn Nasareth

Mae'r pita Twrcaidd, y pide, bron wastad yn cynnwys hadau sesame neu corn carwe (Saesneg: caraway; Lladin: nigella sativa) ac nid yw'n "wag" fel sawl bara gwastad, ond mae ganddi friwsion. Mewn priodasau Bwlgareg, fe'i cyflwynir i'r briodferch a'r priodfab, ynghyd â mêl a halen, a chyfres o ddefodau sy'n arwydd o gydraddoldeb a melysrwydd bywyd priod.

Etymoleg

golygu

Mae'r enw pita yn deillio o'r gair Groeg cyfoes, πίτα, a ddefnyddir i ddynodi "pastel" neu "bara" a ddaw, cyn hynny o Groeg Byzantiwm πίτα "bara, cacen, pei, pitta" (cofnodir 1108)[1] ac, o bosib o'r Hen Groeg πίττα neu πίσσα "pitch/resin" (ar gyfer y sglein),[2][3][3] or Ancient Greek πικτή (pikte), "fermented pastry", a allai wedi pasio i'r Lladin, "picta" cf. pizza.[4][5] neu'r Hen Groeg πικτή (pikte), "toesen eplesedig", a allai fod wedi ei fenthyg i'r Lladin fel "picta" cymharer â'r gair pizza. Fe'i dderbyniwyd i Arabeg y Lefant fel fatteh, gan nad oes gan Arabeg y sain /p/). Tybiaeth arall yw fod y gair yn dyddio nôl i'r Hebraeg Clasurol, patt פת (yn llythrennol, "gronyn o fara"). Fe'i sillefir fel yr Aramaeg pittəṭā/pittā (פיתה), ac oddi yno aeth i Groegeg Bysantiwm gan ymddangos wedyn yn ieithoedd y Balcan fel Serbo-Croateg pita, Rwmaneg pită', Albaneg pite, Bwlgareg pitka neu pita.

Cynhwysion

golygu
 
Bara pita gydag oen, tomato a ciwcymber.
 
Bara Pita yn cael eu llwyth-gynhyrchu

Cynhwysion bara pita yw blawd gwenith, dŵr, halen, burum ac olew.

Paratoi

golygu

Pobir y rhan fwyaf i pitas a dymheredd uchel (232 °C), gan wneud y toes crwn gwastad chwyddo a swigo'n ddramatig. Wrth dynnu'r dorth allan o'r popty, yr haenau toes bobi yn parhau ar wahân o fewn y dorth fach, gan ganiatáu i'r bara yn cael ei agor i ffurfio poced. Fodd bynnag, weithiau pobir y bara heb pocedi ac fe'i gelwir yn "pita di-oced."

Ceir bellach pita microdon, a baratoir drwy ei wlychu ychydig a'i wresogi am 30 eiliad mewn popty microdon neu dostiwr.

Defnydd coginio Gall y dyfarnwr yn cael ei ddefnyddio i weini gydag hummus a sawsiau taramosalata, llaeth enwyn sych, tost gyda zaatar ac olew; i lapio cebab, Gyros neu ffelaffel neu fel brechdanau a burritos; hefyd gydag wyau a llawer o gawliau eraill fel gydag unrhyw fara arall. Gellir hefyd ei dorri a phobi fel sglodion Pita gras.

Dolenni allanol

golygu

Cyfeiriadau

golygu
  1. "pitta". Oxford English Dictionary. Gwasg Prifysgol Rhydychen. Ail argraddiad. 1989.
  2. Aristotle University of Thessaloniki, Λεξικό της κοινής Νεοελληνικής
  3. 3.0 3.1 Liddell & Scott &Jones. A Greek–English Lexicon.CS1 maint: uses authors parameter (link)
  4. Babiniotis, Georgios (2005). Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας [Dictionary of Modern Greek] (yn Groeg). Lexicology Centre. t. 1413. ISBN 960-86190-1-7.
  5. The connection between picta and πηκτή is not supported by the OED s.v. 'picture' nor by Buck, Carl Darling, A Dictionary of Selected Synonyms in the Principal Indo-European Languages (1949). 9.85 "paint", p. 629