Sindarin

Iaith artiffisial a ddyfeisiwyd gan J. R. R. Tolkien yw Sindarin, ac fe'i defnyddiwyd yn ei fyd eilaidd, a elwir yn Ganol-ddaear fel arfer. Yn chwedloniaeth Tolkien, roedd Sindarin yn iaith y Sindar, ‘yr Ellyllon Llwydion’. Seliwyd Sindarin ar y Gymraeg yn ei ffurf ac yn ei sain.

Sindarin
Eglathrin
Crëwyd gan	J. R. R. Tolkien
Dyddiad a sefydlwyd	c. 1915 – 1973
Sefyllfa a defnydd	Y byd ffuglennol, Middle Earth
Cyfanswm siaradwyr	Sindar
Categori (pwrpas)	Ieithoedd artiffisial Ieithoedd artistig Ieithoedd ffuglennol Sindarin
Categori (ffynonellau)	iaith a priori, ond mae ganddi gysylltiau i ieithoedd yr ellyllon eraill. Dylanwadwyd Sindarin gan y Gymraeg yn bennaf.
Codau ieithoedd
ISO 639-1	Dim
ISO 639-2	art
ISO 639-3	sjn
Wylfa Ieithoedd	–

Gramadeg

Ffonoleg

Mae ffonoleg y Sindarin yn debyg i ffonoleg y Gymraeg.

Cytseiniaid

	gwefusol	deintiol	gorfannol		taflodol	felar	glotal
			eglur	ochrol
ffrwydrol	ynganiad: [p  b]		ynganiad: [t  d]			ynganiad: [k]3 ynganiad: [g]
trwynol	ynganiad: [m]		ynganiad: [n]			ynganiad: [ŋ]4
ffrithiol	ynganiad: [f  v]	ynganiad: [θ  ð]1	ynganiad: [s]			ynganiad: [x]5	ynganiad: [h]
tril			ynganiad: [r̥] 6 ynganiad: [r]
lled-gyffwrdd				ynganiad: [l  l̥]2	ynganiad: [j]	ynganiad: [ʍ]7  ynganiad: [w]

1. ysgrifennir <th> a <dh>
2. ysgrifennir <lh>
3. ysgrifennir <c>
4. ysgrifennir <ng>
5. ysgrifennir <ch>
6. ysgrifennir <rh>
7. ysgrifennir <wh>

Dyma gymhariaeth rhwng cytseiniaid y Sindarin gyda cytseiniaid y Gymraeg:

Sindarin	p	b	f	v	th	dh	t	d	n	s	r	rh	l	lh	i	c	g	ng	ch	w	wh	h
Cymraeg	p	b	ff	f	th	dd	t	d	n	s	r	rh	l	ll	i	c	g	ng	ch	w	chw	h

Treigladau

Mae gan Sindarin system dreigladau sy'n debyg i'r a geir yn y Gymraeg:

Sindarin1	Cymraeg
meddal trwynol ‘stop’ (≈llaes) p b ph ph t d th th c g ch ch b v m d (dr) dh (dhr) n (dr) g (gl, gr, gw) ' (=∅) ('l, 'r, 'w) ng (gl, gr, gw) lh tlh l thl rh thr r thr m v s h h ch ch ch hw chw 'w w	meddal trwynol llaes p b mh ph t d nh th c g ngh ch b f m d dd n g ∅ ng ll l rh r m f

1. Gweld ‘Consonant mutations in conceptual evolution of Noldorin/Sindarin phonology’ (Saesneg) gan Ryszard Derdzinski ac yr adran berthnasol yn ‘Sindarin — yr iaith ardderchog’ (Saesneg), gan Helge Fauskanger.

Enghreifftiau o testunau

Llythyr y Brenin

Y llythyr, yn Nhegwar Beleriand

Fersiwn arall (gyda Thechtar)

Yn Sindarin

Elessar Telcontar: Aragorn Arathornion Edhelharn, aran Gondor ar Hîr i Mbair Annui, anglennatha i Varanduiniant erin dolothen Ethuil, egor ben genediad Drannail erin Gwirith edwen. Ar e aníra ennas suilannad mhellyn în phain: edregol e aníra tírad i Cherdir Perhael (i sennui Panthael estathar aen) Condir i Drann, ar Meril bess dîn; ar Elanor, Meril, Glorfinniel, ar Eirien sellath dîn; ar Iorhael, Gelir, Cordof, ar Baravorn, ionnath dîn. A Pherhael ar am Meril suilad uin aran o Minas Tirith nelchaenen uin Echuir.

Yn Gymraeg

Elessar Telcontar: Bydd Aragorn, marchogwr Edhelharn, brenin Gondor ac arglwydd Gwledydd y Gorllewin, yn mynd at Bont Farandwyn ar yr wythfed dydd o'r Gwanwyn, neu, yng nghyfrif y Sir ar yr ail ddydd Ebrill. Ac yno mae eisiau cyfarch ei holl gyfeillion arno : yn enwedig mae eisiau gweld y Tywysog Perhael [Hanercof] arno (a ddylid ei alw yn Banthael [Llawngof]) Maer y Sir, a Meril ei wraig; ac Elanor, Meril, Glorffinniel, ac Eirien ei ferched; ac Iorhael, Gelir, Cordof, a Baraforn, ei feibion. I Berhael ac i Feril, cyfarchiad Brenin Minas Tirith; y 31ain dydd o'r Cynhyrfiad.

Mae recordiad o'r llythyr ar gael yn Sindarin yma.

Cân y Ellyllon Imladris

Y gân, yn Nhegwar Beleriand, o ‘The Road Goes Ever On’

Yn Sindarin	A Elbereth Gilthoniel / silivren penna míriel / o menel aglar elenath! / Na-chaered palan-díriel / o galadhremmin ennorath, / Fanuilos le linnathon / nef aear, sí nef aearon
Yn Gymraeg	O Elbereth Gilthonel / wrth serennu fel gemau / disgyn gogoniant y sêr o'r nefoedd! / Wedi edrych ymhell bell / o canol-wledydd coed-wehyddol, / Bytholwen, mi ganaf i chi / ar yr ochr honno y môr, yma ar yr ochr honno y cefnfor

Record Tolkien o'r gân:

Gweler hefyd

• J. R. R. Tolkien
• Sindar
• Iaith artiffisial

Dolenni Allanol

• Sindarin — yr iaith ardderchog, gan Helge K. Fauskanger. (Saesneg)