Symudedd Brown

Ffenomen ffisegol yw Symudedd Brown a sylwyd arno yn gyntaf gan y botanegydd o'r Alban, Robert Brown. Sylwodd Brown fod gronynnau microsgopig o baill yn sboncio'n afreolaidd wrth ei weld mewn dŵr o dan y meicrosgop. Yn ddiweddarach defnyddiwd y ffenomen hon fel tystiolaeth bodolaeth atomau. Bu Albert Einstein (1905) yn un o'r gwyddonwyr blaenllaw a osododd sylfaen gadarn fathemategol i'r ffenomen. Cafodd hwn dylanwad ar ei ddatblygiad gwyddonol yntai.

Efelychiad o symudedd Brown. Mae patrwm symud y gronyn gweladwy (melyn) yng nghanlyniad i ymddygiad ar hap y gronynnau anweledig (du). Yn arbrawf Brown, gwelodd dylanwad molecylau dŵr ar baill.

Cyfeiriadau

• (Almaeneg) Einstein, Albert (Mai 1905). "Über die von der molekularkinetischen Theorie der Wärme geforderte Bewegung von in ruhenden Flüssigkeiten suspendierten Teilchen" (PDF). Annalen der Physik 322 (8): 549–560. Bibcode 1905AnP...322..549E. doi:10.1002/andp.19053220806. http://www.zbp.univie.ac.at/dokumente/einstein2.pdf. Adalwyd 2016-06-10.
• (Saesneg) Einstein, Albert; Fürth, R.; Cowper, A. D. (translator) (1956) [originally published in 1926]. "On the Movement of Small Particles Suspended in a Stationary Liquid Demanded by the Molecular-Kinetic Theory of Heat" (PDF). Investigations on the theory of the Brownian motion. Dover Publications. ISBN 0-486-60304-0.